سرطان گردن رحم چيست؟

گردن رحم يا زهدان
كه به مهبل باز مي شود شامل مي شود.
سرطان گردن رحم نوعي بيماري است كه در آن رشد بافت بدخيم از ناحيه گردن رحم نشات مي گيرد و به طور
نامنظم و فزاينده اي تكثير و منجر به تراريختگي آن مي شود.
سرطان گردن رحم دومين سرطان شايع دستگاه تناسلي زنان و پنجمين سرطان بعد از سرطان هاي ريه، پستان،
روده و جسم رحم در سراسر جهان است كه حدود % 6 كل سرطان زنان را تشكيل مي دهد.
با توجه به سلولي كه دچار تراريختي و سرطان شده است اشكال مختلفي از سرطان گردن رحم وجود دارد كه هر كدام نشانه ها و عوارض خاص خود را دارند.
شايع ترين اشكال سرطان گردن رحم عبارتند از:
اين سرطان از شا يع ترين انواع سرطان گردن رحم است كه حدود % 75 اشكال -(Squamous cell carcinoma) 1) سرطان بافت بشره اي يا سنگفرشي
سرطان گردن رحم را تشكيل مي دهد. اين سرطان از ياخته هاي مفروش لايه سطحي گردن رحم شروع مي شود و رشد نسبتاً آهسته اي دارد و اغلب ماهها
بلكه سالها طول مي كشد تا به بافتهاي اندام هاي مجاور سرايت كند. بيشتر مبتلايان اين نوع سرطان، زنان 40 تا 60 سال هستند.
اين نوع سرطان گردن رحم معمولاً در زير بافت پوششي گردن رحم رشد مي كند و معمولاً – (Adenocarcinoma ) 2) سرطان غدد مترشحه مخاطي
بين سنين 25 تا 40 سالگي ديده مي شود.
همه انواع تغييرات ياخته هاي گردن رحم بدخيم (سرطاني ) نيستند. در زناني كه ياخت ههاي گردن رحم آنها دچار تغييرات غير سرطاني شده اند اغلب نتيجه
گفته مي شود. (Dysplasia) عفونت و يا تورم آن است كه در اصطلاح آسيب شناسي به آن ديسپلازي
ديسپلازي گردن رحم سرطان نيست اما اطلاعات باليني و آماري آن را عامل مقدماتي براي سرطاني شدن گردن رحم تلقي م يكنند. اين تغييرات اغلب در
سنين 25 تا 35 سالگي تظاهر م يكند. ياخته هاي ديسپلازي گردن رحم از نظر شكل در زير ميكروسكوپ شبيه ياخت ههاي سرطاني هستند ولي مانند
ياخته هاي سرطاني مهاجم نيستند و به بافتهاي مجاور آسيبي نمي رسانند.
علائم هشدار دهنده سرطان گردن رحم
• درمراحل ابتدايي هيچ نشانه اي ندارد
• خونريزي غير طبيعي (خونريزي ممكن است در فاصله بين عادت ماهانه شروع و قطع شود)
• خونريزي هنگام معاينه پزشكي اندامهاي تناسلي
• سختي، درد و يا خونريزي به هنگام نزديكي
در شرايطي كه سرطان گردن رحم مهاجم و به ديگر اندامها گسترش يافته باشد علاوه بر نشانه هاي فوق علائمي مانند يبوست، مشاهده خون در ادرار،
گرفتگي مجراي ادرار، باز شدن غير طبيعي گردن رحم و كم خوني تظاهر مي كند.
سبب شناسي: سرطان زايي گردن رحم
عامل مستعد و پيشتاز در تظاهر سرطان گردن رحم مانند هر سرطان ديگري به هم خوردن نظم تقسيم ياخت هها
است. تحقيقات آماري و باليني روند بدخيمي بيماري سرطان رحم را با عوامل زير مرتبط مي دانند:
(Human Papilloma Virus) • سرطان گردن رحم ارتباط شناخته شده اي با آلودگي ويروس پاپيلوماي انساني
دارد. اين ويروس ازطريق رابطه جنسي منتقل مي شود و شرايط رفتاري ناسالم جنسي احتمال آلودگي به آن را
افزايش مي دهد
• ضعف سيستم ايمني به ويژه به صورت اكتسابي (بيماري ايدز)، مصرف داروهاي سركوب ايمني عاملي مستعد كننده در ابتلا به سرطان دهانه رحم است
• شروع روابط جنسي در سنين پائين
• سن- تظاهر سرطان گردن رحم در سنين بلوغ و زير 18 سال بسيار نادر و در سنين 40 تا 55 سالگي احتمال ابتلا به آن روندي يكنواخت دارد. زنان بالاي
55 سال بيشتر در معرض خطر ابتلاء به سرطان گردن رحم هستند و بايد بيشتر متوجه علائم هشدار دهنده اين بيماري باشند
• نزديكي با افراد متفاوت
• نزديكي با فردي كه با افراد مختلف ارتباط دارد
• بيماري هاي مقاربتي – سابقه عفونت هاي ناشي از بيماريهاي مقاربتي احتمال ابتلاء به سرطان گردن رحم را افزايش مي دهد
• استفاده طويل المدت از قرص هاي جلوگيري از حاملگي
• اعتياد به دخانيات
• زايمان هاي متعدد
تصويري از يك نمونه در آزمايش پاپ اسمير
الگوي غربالگري سرطان گردن رحم جهت تشخيص پيدايش -(Papanicolaou Smear) • آزمايش پاپ اسمير
ياخته هاي پيش سرطاني و سرطاني، رديابي انواع عفونتهاي ناشي از باكتري، قارچ و ويروس در نواحي گردن رحم
و مهبل است. آزمايش پاپ اسمير پس ازشروع فعاليت جنسي سالي يك بار و پس از دو تست منفي هر 3 سال
يك بار تكرار مي شود. اين آزمايش معمولاً دو هفته پس از اتمام عادت ماهانه و حداقل 48 ساعت پس از مقاربت
جنسي توصيه مي شود. پس از نتيجه مثبت آزمايش پاپ اسمير و مشاهده ناهنجاري ياخته هاي گردن رحم، اقدام
گردن رحم است كه بزرگنمايي 8 تا 40 برابر ياخته را امكانپذير مي (Colposcopy) بعدي بررسي كولپوسكوپي
كند.
بررسي ميكروسكوپي از نمونه بافت تومور است. اين آزمايش بسيار مهم است زيرا مطمئن ترين روش براي تشخيص -(biopsy) • نمونه برداري يا بيوپسي
سرطان گردن رحم و نوع آن به حساب مي آيد.
در اين روش ابتدا اسيد استيك رقيق به روي ياخت هها ماليده مي شود و سپس محلول يد روي آنها ريخته مي شود. سپس -(Schiller test) • آزمايش شيلر
توسط ابزاري به نام كولپوسكوپ كه مجهز به بزرگنما است ياخت ههاي گردن رحم مورد بررسي بصري قرار مي گيرند.در اين روش ياخت ههاي سالم گردن رحم
به رنگ قهو هاي ديده مي شود، در حالي كه ياخت ههاي تراريخته به رنگ سفيد يا زرد نمايان م يشود. اين روش كاملاً بدون درد است و هيچ عوارض جانبي بر
جا نمي گذارد.
اشكال مهاجم گردن رحم با بررسي باليني مثانه، راست روده، تخمدان، جسم رحم، مهبل و آزمايش ياخته هاي گردن رحم تشخيص داده مي شود. پس از
تشخيص اوليه سرطان گردن رحم، آزمايشات تكميلي ديگري مانند آزمايش خون، ادرار، راديوگرافي قفسه سينه ، سي تي اسكن، كت اسكن، ام آر آي،
براي بررسي دامنه گسترش سرطان به ديگر اندامها بكار (intravenous pyelography) سونوگرافي مهبل، راديوگرافي لگنچه كليه از طريق تزريق ماده حاجب
گرفته مي شود.
الگوهاي درماني سرطان گردن رحم
الگوهاي درماني بيماري سرطان گردن رحم بستگي به نوع سرطان، وضعيت بيماري در شروع درمان، سن، وضعيت سلامت عمومي و چگونگي واكنش بيمار به
نوع درمان دارد. با توجه به سن و وضعيت سلامت بيمار ممكن است يك يا تركيبي از الگوهاي درماني زير بكار گرفته شود:
-1 جراحي – الگوي درماني محل ضايعه است و با توجه به وضعيت و دامنه گسترش ضايعه اعمال مي شود.
در شرايطي كه سرطان هنوز محدود به ناحيه گردن رحم باشد و بيمار تمايل به تشكيل خانواده داشته باشد تنها ناحيه تراريخته گردن رحم با عمل جراحي
برداشته مي شود.
در جراحي "هيستروكتومي ساده" (خارج كردن رحم) محل ضايعه مورد درمان قرار مي گيرد و طي آن، تمامي
رحم برداشته مي شود و يا با توجه به دامنه گسترش ياخته هاي سرطاني مهاجم، شيپور و تخمدانها نيز برداشته
مي شود. در برخي موارد رحم، شيپور و تخمدان و غدد لنفاوي اطراف رحم نيز برداشته مي شود كه به آن
گفته مي شود. (Wertheim) " "هيستروكتومي ورتهام
-2 پرتو درماني يا راديوتراپي: اگر تومور، بافتهاي مجاور را در بر گرفته باشد و يا انجام جراحي براي بيمار مناسب
نباشد، الگوهاي درماني وسيع تري مانند راديوتراپي پي گيري مي شود. هدف از راديوتراپي كنترل رشد سلولهاي
سرطاني است. تابش اشعه به محل تومور ممكن است به صورت خارجي يا داخلي باشد:
• راديوتراپي خارجي: در اين روش بيمار در معرض تشعشع قرار مي گيرد. اشعه از چند زاويه مختلف از خارج از بدن به تومور هدايت مي شود. اين روش كاملا
بدون درد است و به مدت 7 تا 8 هفته ادامه دارد. ولي بيمار از عوارض جانبي مانند تحريك پذيري مقعد، اسهال و خستگي مفرط ناشي از تابش پرتو شكايت
مي كند. اثرات اشعه ممكن است واكنشهاي پوستي به صورت التهاب، خارش، سوزش، ترشح يا پوسته پوسته شدن پوست را به دنبال داشته باشد. تهوع،
استفراغ، بي اشتهايي و آسيب هاي عروقي و تنفسي مي تواند از ديگر عوارض جانبي راديوتراپي باشد. همچنين راديوتراپي ممكن است باعث سركوب سيستم
خونساز بدن و كاهش گلبولهاي سفيد و ضعف سيستم ايمني بدن و نهايتا بروز عفونت شود.
براكي تراپي براي رساندن مستقيم مقدار زيادي اشعه به ضايعه بدخيم است. در اين روش، در اتاق Brachytherapy) • راديو تراپي داخلي يا براكي تراپي
عمل با استفاده از سرنج هاي نازك مواد يونيزه به بدن بيمار تزريق مي شود. اين نوع راديو تراپي نيز بيشتر عوارض جانبي راديوتراپي خارجي را دارد.
راديوتراپي داخلي يا خارجي اغلب قبل از اقدام به عمل جراحي جهت كوچك كردن ضايعه اشعه تجويز مي شود.
-3 شيمي درماني: يك درمان عمومي است و جهت از بين بردن ياخته هاي سرطاني پراكنده مورد استفاده قرار مي گيرد. شيمي درماني جهت پيشگيري از
عود بيماري و مواردي كه سرطان در بدن پخش شده تجويز مي شود. استفاده از داروهاي شيميايي منجر به انهدام سلولهاي سرطاني مي شود. عوارض جانبي
شيمي درماني عبارتند از: حالت تهوع و استفراغ، ريزش موي سر و ابرو، كاهش گلبولهاي سفيد خون، ضعف سيستم ايمني و دفاعي بدن، عفونت، احساس
درد، خشكي دهان و پوكي استخوان، كم خوني ، و كاهش تعداد گلبولهاي قرمز خون كه ممكن است سبب خستگي، سرگيجه و احساس سرما در بيمار شود.
اسهال و يبوست، و سفتي و خشكي مفاصل از ديگر عوارض جانبي شيمي درماني است.
روش هاي نوين در تشخيص و درمان سرطان گردن رحم
دارد. اين ويروس (Human Papilloma Virus) همانطور كه پيشتر اشاره شد، سرطان گردن رحم ارتباط شناخته شده اي با آلودگي ويروس پاپيلوماي انساني
ازطريق رابطه جنسي منتقل م ي شود و شرايط رفتاري ناسالم جنسي احتمال آلودگي به آن را افزايش مي دهد و اغلب به عنوان يك پيامد عفونت ويروسي
تلقي مي شود.
ويروسهاي پاپيلوماي انساني ويروسهاي القا كننده سرطان هستند كه قابليت تغيير دادن شكل سلولي را كه آلوده مي كنند، دارند و در نتيجه منجر به تكثير
خارج از كنترل سلول هاي مورد نظر مي شوند. اين تكثير فزاينده موجب تومور يا سرطان مي شود. ويروسهاي پاپيلوماي انساني مجاري تناسلي به دو دسته "كم
خطر" و "پر خطر" تقسيم مي شوند و تنها گروه "پر خطر" ويروس پاپيلوماي انساني مجاري تناسلي توانايي ايجاد ديسپلازي و يا سرطان گردن رحم را دارند.
از روش هاي نوين در تشخيص و درمان سرطان گردن رحم آزمايش "هيبريد" است كه نوع ويروس را مشخص مي كند و از آن براي تصمي م گيري درباره نوع
درمان سرطان گردن رحم استفاده مي شود.
سرطان گردن رحم يكي از شاي عترين علل مرگ ناشي از سرطان در زنان است در حالي كه در صورت تشخيص به موقع، قابل درمان است. معاينات منظم و
دوره اي آزمايش پاپ اسمير يكي از موثرترين اقدامات پيشگيرانه سرطان رحم و يا تراريختگي پيش سرطاني ياخته هاي گردن رحم (ديسپلازي) است و
الگويي موفق در كاهش ميزان بروز و تلفات ناشي از سرطان گردن رحم بشمار مي رود.
از ديگر پيشرفت هاي پيشگيري از سرطان گردن رحم توليد واكسن عليه ويروسهاي "پرخطر" است.
نقش واكسيناسيون در پيشگيري از سرطان گردن رحم
موثر است. اين واكسن در سال 2006 مورد تاييد اداره غذا و دارو آمريكا HPV 11 ويروس - 6 - 18 - عليه انواع 16 ،HPV Quadrivalent واكسن چهار گانه يا
9 ساله بررسي شده است. هدف نهايي شامل انواع عفونت هاي مشخصه تيپ خاصي از - قرار گرفت. واكسن بر روي بيش از 25000 زن و دختر بين 26 (FDA)
باعث پيشگيري ضايعات سرويكس و HPV و ديسپلازي سرويكس بود. همه بررسي ها و كار آزمايي هاي باليني نشان داد كه تجويز واكسن چهار گانه HPV
ناحيه تناسلي زنان ناشي از انواع 18،16،11،6 ويروس و نيز كاهش نياز به تكنيك هاي تشخيصي و درماني عفونت مي شود. طي 30 ماه پيگيري ، ميزان بروز
عفونت پايدار در اثر 4 تيپ مورد نظر در افرادي كه حداقل يك دوز واكسن دريافت كرده اند در مقايسه با عدم دريافت واكسن تا 89 % كاهش يافت. همچنين
بيماري هايي كه با بيوپسي تشخيص داده مي شود، از جمله نئوپلازي اينترا اپي تليال سرويكس، نئوپلازي اينترا اپي تليال واژن، زگيل تناسلي و سرطان
تهاجمي سرويكس، تا 100 % كاهش خواهد يافت.
:HPV موارد مصرف تاييد شده واكسن چهار گانه
16 و 18 ايجاد مي گردند كه شامل: ،11 ، تيپ 6 (HPV) 9 سال جهت پيشگيري از بيماريهاي كه توسط ويروس پاپيلوماي انساني - در خانم ها و دختران 26
• سرطان سرويكس
و زخمهاي پيش سرطاني يا ديسپلاستيك شامل: (Condyloma acuminata) • زگيل هاي تناسلي
Cervical Adenocarcinoma In Situ (AIS)
2 يا 3 ،1 grade با Cervical Intraepithelial Neoplasia (CIN)
2 يا 3 grade با Vulvar Intraepithelial Neoplasia (VIN)
2 يا 3 grade با Vaginal Intraepithelial Neoplasia (VaIN)
بنظر مي رسد در صورت واكسيناسيون دختران جوان، امكان ريشه كن كردن سرطان گردن رحم در سه دهه آينده وجود داشته باشد .