روشهای جلوگیری از بارداری

 
  هیچ کدام از روشهای ضد بارداری کاملا بدون خطر و عارضه نیستند ، حتی لاتکس کاندوم نیز ممکن است باعث یک واکنش حساسیتی شود. با اینکه هیچ روش کاملا بی خطری وجود ندارد ، حامله شدن خطرناکتر از جلوگیری کردن است. در واقع برای بیشتر زنان خطر جلوگیری کمتر از رانندگی درطول سال در جاده های کشور است.
دانستن عوارض روشهای ضد بارداری برای به حداقل رساندن آنها ضروری است. باید به خاطر داشته باشیم که یکی از خطرات عمده شکست آنها بارداری ناخواسته است.
چه کسی نیاز به پیشگیری از حاملگی دارد؟
- در 90 درصد زوجهای باروری که از هیچ روش ضدبارداری استفاده نکنند ظرف یکسال ، باروری اتفاق می افتد. بنابراین تمام خانمهای جوانی که نمی خواهند باردار شوند باید بدون در نظر گرفتن سنشان ، با شروع فعالیت جنسی ، از یک روش جلوگیری استفاده کنند.
- بسیاری از دختران قبل از اولین قاعدگی تخمک گذاری می کنند. از سوی دیگر در خانمهای نزدیک به سن یائسگی حتی وجود علایمی مانند گر گرفتگی ، پریود نشدن بمدت کمتر از یکسال و سطح بالای گنادوتروپینها که از هیپوفیز در مغز ترشح می شوند ، به معنی این نیست که زن ، دیگر حامله نخواهد شد.
- روش های پیشگیری از بارداری:

- روشهای پیشگیری از بارداری که در حال حاضر در ایران استفاده می شوند ، عبارتند از

- قرصهای خوراکی پیشگیری از بارداری
- روشهای تزریقی
- وسایل داخل رحمی ( ای یو دی)
- روشهای فیزیکی مانند کاندوم
- روشهای شیمیایی مانند اسپری های اسپرم کش
- نزدیکی منقطع و روشهای تقویمی
- روشهای جراحی و بستن لوله ها در زن و مرد
- در میان این روشها ، موثرترین روش بستن لوله ها و کم اثرترین روش ، نزدیکی منقطع یا همان جلوگیری طبیعی است.
- به خاطر داشته باشید شکست یک روش ضد بارداری ، به معنی رخ دادن یک حاملگی ناخواسته و بدون برنامه ریزی است که عوارض بهداشتی و اجتماعی خاصی را در بر دارد.

روش پیشگیری اورژانس

- این روش را وقتی می توانید استفاده کنید که از سایر روشهای مطمئن پیشگیری از بارداری بصورت دائمی استفاده نکرده اید و یا وقتی که احتمال می دهید در طی آمیزش ، احتمال بارداری ناخواسته وجود دارد ، مثلا در هنگام پاره شدن کاندوم و یا وقتی در طی پیشگیری طبیعی ، نگرانید که حاملگی رخ دهد.
این روشها تا 120 ساعت پس از یک نزدیکی مشکوک کاربرد دارند و با نزدیک شدن به پایان این ساعات ، احتمال شکست آنها بیشتر می شود می توانید نحوه استفاده از این روشها را از یک ماما یا کارکنان مراکز بهداشتی بپرسید یا به همین سادگی با طرح سوال در این سایت بیاموزید. به خاطر داشته باشید به دلیل در صد بالاتر شكست این روش و مداوم نبودن مصرف آن در مقایسه با سایر روش های مطمئن ، فقط باید در موارد مشخص از آن استفاده كرد.

روش عملکرد این روشها دقیقا مشخص نیست ، ولی به موارد زیر تقسیم بندی می شود :

- اختلال در اندومتر - دیواره داخلی رحم -
- پیشگیری از تخمك گذاری
- به تعویق انداختن تخمك گذاری
- اختلال در نفوذ اسپرم
- اختلال در حركات لوله های رحمی
- اختلال در لقاح اسپرم و تخمک
- مجموعه ای از روش های بالا

در چه شرایطی می توان از این روشها استفاده کرد :

- وقتی از روش مطمئن و دائمی استفاده نمی کنید.
- وقتی از یک روش پیشگیری بصورت نادرست استفاده کرده اید مثلا کاندوم پاره شده و یا قبل از مصرف و یا پس از آن سوراخ بوده است ، وقتی کاندوم در طی استفاده خارج شده است.
- وقتی مصرف قرصهای ترکیبی را به مدت 3 روز فراموش کرده اید و نزدیکی داشته اید.
- وقتی قرصهای شیردهی را به مدت بیش از 3 ساعت فراموش کرده اید.
- وقتی بیش از دو هفته از نوبت تزریق آمپول DMPA گذشته است و شما برای تزریق اقدام نکرده اید.
- وقتی بیشتر از سه روز از نوبت تزریق آمپول سیکلوفم - آمپول ترکیبی - گذشته است.
- استفاده نادرست از روش طبیعی و نزدیکی منقطع
- بیرون آوردن آی یو دی در زمانی بجز دوران قاعدگی
- شك به تماس جنسی كه می تواند موجب بارداری شود.
زمان شروع و چگونگي استفاده از EC
در حال حاضر در ایران می توان از دو روش خوراکی پیشگیری اورژانس و ای یو دی حاوی مس در 120 ساعت اول پس از یک نزدیکی مشکوک استفاده کرد.

روش اول استفاده از قرصهای خوراکی معمولی است که به چند شکل مصرف می شود.

- قرص LD(قرصهای کرم رنگ یا همان قرصهای ضعیف تر ) : مصرف 4 عدد در اولین فرصت و 4 عدد 12 ساعت بعد
- قرصHD (قرصهای سفید رنگ یا همان قرصهای قوی و حاوی هورمونهای بیشتر ) : مصرف 2 عدد قرص در اولین فرصت و 2 عدد 12 ساعت بعد
-قرص تری فازیك یا سه مرحله ای : مصرف 4 عدد قرص سفید در اولین فرصت و 4 عدد قرص سفید دیگر 12 ساعت بعد (قرص های مرحله سوم(

قرصهای پروژسترونی تنها یا همان قرصهای لوورنژسترلی که به دو صورت قابل استفاده است :

- مصرف قرص اول در 48 ساعت اول پس از نزدیکی و ترجیحا بلافاصله پس از نزدیکی مشکوک و قرص بعدی 12 ساعت بعد
- مصرف 2 عدد یك جا در اولین فرصت در 48 ساعت اول پس از نزدیکی مشکوک
- هرچه زودتر این داروها مصرف شوند ، موثرتر خواهند بود و گرچه در بعضی از منابع بر اثر بخشی آنها تا 120 ساعت - 5 روز - پس از یک نزدیکی مشکوک تاکید شده ، بهترین زمان مصرف آنها تا 48 ساعت اول -2 روز - پس از نزدیکی مشکوک است.
سعی کنید اولین قرص را در اولین فرصت پس از برقراری رابطه جنسی مشکوک بخورید. قرص بعدی را نیز12 ساعت بعد مصرف کنید. پس از آن دیگر قرصی مصرف نکنید و منتظر خونریزی باشید معمولا خونریزی ظرف 7 روز پس از مصرف آخرین قرص اتفاق می افتد. در طی این مدت دیگر رابطه جنسی نداشته باشید یا حتما از یک روش مطمئن استفاده کنید.
بهتر است قرصها را با شکم خالی نخورید ، اگر تا 2 ساعت پس از مصرف قرصها استفراغ کردید ، مجددا قرص را بخورید.
- به خاطر داشته باشید بیش از یک نوبت در یک سیکل قاعدگی از این روش استفاده نکنید.برخی داروها اثر این قرصها را کاهش می دهد ، مثلا اگر از فنی توئین یا ریفامپین استفاده می کنید ، اثر این روش کم می شود بنابراین در صورت مصرف همزمان این داروها باقرصهای پیشگیری ، تعداد قرصهای پیشگیری را دو برابر کنید.
- به خاطر داشته باشید استفاده از این روش می تواند باعث تغییر در زمان قاعدگی بعدی شود. البته معمولا این تغییرات كم بوده و قاعدگی چند روز زودتر یا دیرتر اتفاق می افتد. اگر تاخیر بیش از 7 روز شود ، باید احتمال بارداری را در نظر داشت. در این صورت بررسی فرد و معرفی برای انجام تست بارداری ( B-hcG ) ضرورت دارد.
- گرچه این روش درصورت استفاده صحیح ، تا 97-99درصد موثر است. ولی در تمام روشها شانس شکست وجود دارد بنابراین تاکید می کنم تا زمان قاعدگی بعدی حتما ازیک روش دیگر مانند کاندوم استفاده کنید. در صورت وقوع حاملگی همزمان با این روش ، با توجه به اینکه این روش برای جنین خطری ندارد ، نیازی به سقط و ختم حاملگی نخواهد بود.
روش کار گذاشتن آی یو دی مس دار
در صورت نگرانی می توان از یک روش دیگر نیز استفاده کرد این روش ، کار گذاشتن آی یو دی مس دار است که در طی 5 روز اول پس از نزدیکی مشکوک انجام می شود . در این صورت می توان این ای یو دی را به مدت 5 تا 10 سال نگه داشت که در این صورت خطر حاملگیهای ناخواسته بعدی نیز کاهش می یابد. برای این کار می توانید به یک مطب زنان و مامایی و یا مرکز بهداشتی درمانی مراجعه کنید.
زمان شروع و چگونگی استفاده از روشهای اورژانس
- در حال حاضر در ایران می توان از دو روش خوراکی پیشگیری اورژانس و ای یو دی حاوی مس در 120 ساعت اول پس از یک نزدیکی مشکوک استفاده کرد.
- روش اول استفاده از قرصهای خوراکی معمولی است که به چند شکل مصرف می شود.
- قرص LD(قرصهای کرم رنگ یا همان قرصهای ضعیف تر ) : مصرف 4 عدد در اولین فرصت و 4 عدد 12 ساعت بعد
- قرصHD (قرصهای سفید رنگ یا همان قرصهای قوی و حاوی هورمونهای بیشتر ) : مصرف 2 عدد قرص در اولین فرصت و 2 عدد 12 ساعت بعد
- قرص تری فازیك یا سه مرحله ای : مصرف 4 عدد قرص سفید در اولین فرصت و 4 عدد قرص سفید دیگر 12 ساعت بعد (قرص های مرحله سوم)
- قرصهای پروژسترونی تنها یا همان قرصهای لوورنژسترلی که به دو صورت قابل استفاده است :
- مصرف قرص اول در 72 ساعت اول پس از نزدیکی و ترجیحا بلافاصله پس از نزدیکی مشکوک و قرص بعدی 12 ساعت بعد
- مصرف 2 عدد یك جا در اولین فرصت در 72 ساعت اول پس از نزدیکی مشکوک
- هرچه زودتر این داروها مصرف شوند ، موثرتر خواهند بود و گرچه در بعضی از منابع بر اثر بخشی آنها تا 120 ساعت – 5 روز - پس از یک نزدیکی مشکوک تاکید شده ، بهترین زمان مصرف آنها تا 72 ساعت اول - 3 روز - پس از نزدیکی مشکوک است.سعی کنید اولین قرص را در اولین فرصت پس از برقراری رابطه جنسی مشکوک بخورید. قرص بعدی را نیز12 ساعت بعد مصرف کنید. پس از آن دیگر قرصی مصرف نکنید و منتظر خونریزی باشید معمولا خونریزی ظرف 7 روز پس از مصرف آخرین قرص اتفاق می افتد. در طی این مدت دیگر رابطه جنسی نداشته باشید یا حتما از یک روش مطمئن استفاده کنید.بهتر است قرصها را با شکم خالی نخورید ، اگر تا 2 ساعت پس از مصرف قرصها استفراغ کردید ، مجددا قرص را بخورید.
- به خاطر داشته باشید بیش از یک نوبت در یک سیکل قاعدگی از این روش استفاده نکنید.برخی داروها اثر این قرصها را کاهش می دهد ، مثلا اگر از فنی توئین یا ریفامپین استفاده می کنید ، اثر این روش کم می شود بنابراین در صورت مصرف همزمان این داروها باقرصهای پیشگیری ، تعداد قرصهای پیشگیری را دو برابر کنید.
- به خاطر داشته باشید استفاده از این روش می تواند باعث تغییر در زمان قاعدگی بعدی شود. البته معمولا این تغییرات كم بوده و قاعدگی چند روز زودتر یا دیرتر اتفاق می افتد. اگر تاخیر بیش از 7 روز شود ، باید احتمال بارداری را در نظر داشت. در این صورت بررسی فرد و معرفی برای انجام تست بارداری ( B-hcG ) ضرورت دارد.
- گرچه این روش درصورت استفاده صحیح ، تا 97-99درصد موثر است. ولی در تمام روشها شانس شکست وجود دارد بنابراین تاکید می کنم تا زمان قاعدگی بعدی حتما ازیک روش دیگر مانند کاندوم استفاده کنید. در صورت وقوع حاملگی همزمان با این روش ، با توجه به اینکه این روش برای جنین خطری ندارد ، نیازی به سقط و ختم حاملگی نخواهد بود.
- در صورت نگرانی می توان از یک روش دیگر نیز استفاده کرد این روش ، کار گذاشتن آی یو دی مس دار است که در طی 5 روز اول پس از نزدیکی مشکوک انجام می شود . در این صورت می توان این ای یو دی را به مدت 5 تا 10 سال نگه داشت که در این صورت خطر حاملگیهای ناخواسته بعدی نیز کاهش می یابد. برای این کار می توانید به یک مطب زنان و مامایی و یا مرکز بهداشتی درمانی مراجعه کنید.