ساعت بدن و جت لگ

کارکرد ساعت زیستی بدن تحت تاثیر عوامل مختلفی مانند شب کاری یا تغییر در ناحیه زمانی مختل می شود. «جت لگ» همان تغییر در ناحیه زمانی است که در اثر مسافرت های طولانی مدت هوایی از کشوری به کشور دیگر یا قاره ای به قاره دیگر رخ می دهد؛ مثلا فرض کنید که قصد سفر از کشور خودتان به سمت کشوری دوردست را دارید. حالا اگر ساعت ۶ صبح از خانه خارج شوید و به وقت و ساعت خودتان رأس ساعت ۱۰ شب به مقصد مورد نظر برسید، چه اتفاقی می افتد؟ بدیهی است که خواب تان می گیرد. اما اگر در کشور مقصد ساعت ۱۰ صبح باشد، چه؟ باز هم بدیهی است که چرخه خواب و بیداری تان تا چند روز مختل می شود، یعنی حداقل ۳ تا ۴ روز طول می کشد تا بدن تان به وضع جدید عادت کند. در اثر جت لگ، چرخه خورد و خوراک تان هم به هم می ریزد و شما بیشتر دچار دردسر می شوید. اگر می خواهید بدانید که بعد از یک سفر طولانی هوایی به جت لگ مبتلا شده اید یا نه، ببینید این علایم را دارید:

خستگی،

تهوع،

اسهال یا شاید یبوست،

سردرد،

تحریک پذیری و بدن درد.

راستی حواس تان باشد که جت لگ تنها در اثر پروازهای طولانی در هر مسیری رخ نمی دهد. شما تنها زمانی به این بیماری مبتلا می شوید که از شرق به غرب یا برعکس سفر کنید و پروازهای شمال به جنوب خیلی برایتان مشکل ساز نیستند.

برای اینکه کمتر از عوارض جت لگ رنج ببرید، می توانید از ۳ تا ۴ روز قبل از سفر ساعت خواب و بیداری و خورد و خوراک تان را به ساعت کشور مقصد نزدیک کنید. در ضمن از خوردن آب زیاد در طول سفر هم غافل نشوید. در چه ساعتی، چه اتفاقی در بدن می افتد؟

با توجه به تمامی نکاتی که تا به حال ذکر شد، حتما متوجه شده اید که هر فعالیتی در بدن، ساعت خاصی دارد. حالا اگر می خواهید ساعت فعالیت های بدنی تان را بدانید و کارهای روزمره تان را طبق آنها تنظیم کنید، این بخش را خوب بخوانید:ساعت ۶ تا ۷ صبح: دمای بدن زیاد می شود، سطح هورمون های جنسی به اوج خود می رسد و سرعت سوخت و ساز بدن به بالاترین حد خود نزدیک می شود.ساعت ۱۰ تا ۱۱ صبح: سطح هوشیاری افزایش پیدا می کند. بنابراین این ساعات بهترین زمان برای به خاطر سپردن مطالب در حافظه کوتاه مدت است. پس شما به عنوان یک دانش آموز یا دانشجو می توانید این ساعات را برای مرور درس هایتان انتخاب کنید. راستی یک هشدار هم به بیماران قلبی! تقریبا ساعت ۹ تا ۱۰ صبح مقاومت قلب نسبت به شرایط موجود کم و احتمال حملات قلبی افزایش می یابد. بنابراین هیجان صبحگاهی به هیچ وجه برای بیماران قلبی خوب نیست.ساعت ۱۲ تا ۱ بعدازظهر: درجه حرارت بدن کاهش می یابد. سطح آدرنالین خون کم می شود و خواب آلودگی به سراغ افراد می آید. برای بهبود این وضعیت بهتر است ناهارتان را در این ساعت بخورید و ۱۰ تا ۱۵ دقیقه هم استراحت کنید. در ضمن، پیش از ظهر (ساعت ۱۲ تا ۱۳) زمان مناسبی برای مصرف داروهاست چون ترشحات معده در این ساعت به حداکثر خود می رسد.ساعت ۳ بعدازظهر: دمای بدن و سطح آدرنالین خون افزایش می یابد و این ساعات بهترین زمان برای تقویت حافظه بلندمدت و به یاد سپردن مطالب در آن است. ضمن اینکه اگر شما بین ساعت ۲ تا ۴ بعدازظهر یک چرت کوتاه زده باشید، بهتر می توانید از حافظه تان در این زمان استفاده کنید.ساعت ۵ تا ۷ بعدازظهر: سطح آدرنالین و دمای بدن به بالاترین حد خود می رسد و شما می توانید این ساعات را برای انجام فعالیت های بدنی مثل ورزش کردن انتخاب کنید.ساعت ۹ شب: با افزایش سطح ملاتونین، میزان سوخت و ساز بدن هم کاهش می یابد.ساعت ۱۱ شب: خواب آلودگی به اوج خود می رسد.ساعت ۳ تا ۵ صبح: دمای بدن کاهش می یابد، سطح هورمون ها کم می شود و افراد در این ساعت عمیق ترین خواب را تجربه می کنند .  دکتر محمدرضا واعظ مهدوی دانشیار دانشگاه شاهد