جایگزین شیمی‌درمانی بالاخره وارد بازار درمان شد!

ایمنی درمانی و ژن درمانی تا کمتر از یک دهه دیگر (2025 میلادی) جایگزین شیوه های سنتی درمان سرطان از جمله شیمی درمانی خواهد شد.قدمت جراحی در سرطان به حدود 200 تا 300 سال قبل برمی گردد، رادیوتراپی هم از اوایل قرن بیستم وارد درمان سرطان شده است و بعد از جنگ جهانی دوم، متوجه شدند که برخی سموم شیمیایی می تواند سرعت رشد تومورهای سرطانی را کاهش دهد که به دنبال آن، داروهای شیمی درمانی کشف و وارد بازار شد.

طی سالهای پایانی قرن بیستم و اوایل قرن بیست و یکم، درمان بسیاری از سرطانها به یک اندازه ای از اثربخشی رسیده اند به این معنی که سرطان هایی که در مراحل ابتدایی هستند مثل سرطان پستان، پروستات و روده بزرگ، درمان قطعی می شوند ولی در مراحل پیشرفته سرطان، قدرت و اثربخشی درمان های رادیوتراپی و شیمی درمانی به اندازه متوسط و معمولی است.

داروهای شیمی درمانی با وجود اینکه بر سلولهای سرطانی اثر می گذارند ولی سلولهای سالم را هم از بین می برند یا رادیوتراپی، اثربخشی بسیار خوبی دارد ولی ممکن است همزمان به بافت سالم هم آسیب برساند.

از مدتها قبل می دانستیم که سولهای سرطانی، طبیعی نیستند بلکه سلولهایی هستند که دچار یک تغییر ساختار ژنی شده اند و براثر آن، تزاید سریع می یابند و یک توده سرطانی تشکیل می دهند.

روزانه هزاران سلول سرطانی در بدن هر انسانی به وجود می آید ولی سیستم دفاعی و ایمنی بدن، این سلولهای سرطانی را از بین می برد.

چنانچه این سیستم ایمنی، کارکرد خود را نداشت همه انسانها قبل از رسیدن به سن جوانی می مردند ولی خوشبختانه سیستم ایمنی بدن در 99 درصد این موارد، سلولهای سرطانی را از بین می برد.

اگر سیستم ایمنی بدن به خاطر استرس، مشکلات ژنتیکی پایه و عوامل محیطی، درست کار نکند و در تشخیص و مبارزه با سلولهای سرطانی دچار مشکل شود ما به سرطان مبتلا شده و نیازمند درمان می شویم.

این متخصص سرطان شناسی تصریح کرد: با توجه به مشکلات شیمی درمانی و رادیوتراپی و همچنین با درنظر گرفتن این واقعیت که پایه شکل گیری سرطان، مشکل در سیستم ایمنی بدن است، از اوایل قرن 21 این تفکر ایجاد شد که به جای تمرکز روی معلول به علت ایجاد سرطان بپردازیم.

بنابراین از این پس، تمرکز اصلی روی تقویت و تحریک سیستم دفاعی و ایمنی بدن قرار گرفت تا این سیستم که در مواردی، قادر به تشخیص سلولهای سرطانی نبود بتواند این سلولها را بشناسد و آنها را از بین ببرد.

از ابتدای قرن 21 که بحث های تئوریک ایمونوتراپی یا تقویت سیستم ایمنی مطرح شد تاکنون اثربخشی داروهای آن در مرحله بالینی به اثبات رسیده است، مثلا در برخی سرطان های بسیار کشنده مثل ملانوم پوستی یا سرطان ریه که طول عمر بیماران بسیار کوتاه است و داروهای معمول شیمی درمانی یا رادیوتراپی برای آنها اثربخشی ندارد، ایمونوتراپی راهی را برای درمان بیماران باز کرده و نتایج خوبی داشته است. هرچند ایمونوتراپی هنوز در ابتدای راه است اما با توجه به سرمایه گذاری های عظیمی که در دنیا روی این شیوه درمانی صورت می گیرد، در آینده نه چندان دور شاهد تاثیرات عملی آن روی درمان بیماری های مختلف به ویژه سرطان خواهیم بود.

خوشبختانه کشور ما از نظر دانش علم سرطان، پا به پای کشورهای پیشرفته قدم برمی دارد و در این زمینه هم وارد عمل شده است و درعین اینکه بسیاری از بیماری های عفونی را کنترل کرده ایم و در درمان سرطان نیز شاهد یک تحول اساسی هستیم.

 انواع روش های ایمونوتراپی و جایگاه این علم در درمان سرطان پستان، سرطان ریه، سرطان های گوارشی، سرطان های یوروژنیتال (پروستات، کلیه و مثانه)، نقش ایمونوتراپی در درمان سرطان پوست و کلیات رادیوایمونولوژی آشنا شدند.