شکستگی مهمترین عارضه ناتوان کننده پوکی استخوان

** علل ابتلا به پوکی استخوان
افزایش سن، سابقه خانوادگی، یائسگی در زنان، تغذیه نامناسب و مصرف مشروبات الکلی و داروهای کورتونی از علل ابتلا به پوکی استخوان است.
از آنجا که پوکی استخوان با بالارفتن سن افزایش می یابد، لازم است با توجه به رشد جمعیت سالمندان در کشور از هم اکنون نسبت به مسایل این قشر از جامعه و به ویژه پیشگیری از مشکل پوکی استخوان اندیشیده شود.

** راه های پیشگیری
مصرف کلسیم به صورت روزانه از طریق موادغذایی، مصرف روزانه ویتامین D، انجام حرکات ورزشی و مصرف مکمل های دارویی می تواند از بروز پوکی استخوان پیشگیری کند.
میزان مصرف کلسیم روزانه در کشور ما حدود 60 درصد و میزان مصرف ویتامین دی 20 درصد توصیه های جهانی است؛ بنابراین ازاین لحاظ با کمبود جدی به ویژه در مصرف ویتامین D مواجه هستیم.
لازم است افراد زیر 50 سال روزانه بین 400 تا 800 واحد و افراد بالای این سن روزانه 800 تا هزار واحد ویتامین D مصرف کنند.
بزرگسالان روزانه 400 واحد، سالمندان بیشتر از این میزان و زنان باردار نیز بیشتر از سایرین باید این ویتامین را از طریق مکمل های غذایی دریافت کنند.
 البته میزان نیاز هر فرد به ویژه کودکان را پزشک معالج باید تعیین کند و برای تعیین آن نیز لازم نیست حتما آزمایش ویتامین D داده شود.
طبق توصیه های بین المللی افرادی که دچار مشکل نیستند باید در سنین بالای 65 سالگی و افراد مشکل دار مثلا افرادی که داروهای کورتونی مصرف می کنند باید در سنین پایین تر آزمایش سنجش تراکم استخوان را انجام دهند و لازم نیست افراد در هر سنی تحت این آزمایش قرار بگیرند.

** کمبود مصرف کلسیم در ایران
میزان مصرف کلسیم در ایران در 20 سال گذشته افزایش لازم را نداشته است؛ در سال 1990 حدود 11 درصد جمعیت و اکنون حدود 30 درصد جمعیت، مصرف کلسیم ناکافی دارند.
البته اکنون میزان مصرف شیر در کشور روبه افزایش گذاشته اما اشکالی که وجود دارد این است که میزان کلسیم شیرهایی که کلسیم به آنها افزوده نشده، بسیار کم است و مصرف آنها به تنهایی نمی تواند کمبود کلسیم افراد را جبران کند.
فعالیت فیزیکی نیز در ایران بسیار محدود است و 60 درصد افراد در شهرهای بزرگ فعالیت فیزیکی کافی ندارند؛ در سال 1990 تعداد 260 نفر از هر 100 هزار نفر در کشور ما فعالیت فیزیکی کم داشتند اما اکنون 333 نفر از هر 100 هزار نفر این مشکل را دارند.

** میزان شیوع پوکی استخوان
 شیوع پوکی استخوان در ایران بالا است و در بزرگسالان حدود 20 درصد جمعیت را شامل می شود.
پوکی استخوان در سالمندان و زنان بعد از سن یائسگی شیوع بیشتری دارد و حدود 50 تا 70 درصد جمعیت را شامل می شود.
اشکستگی های ناشی از پوکی استخوان در مچ دست، مهره های ستون فقرات و لگن رخ می دهد که شکستگی لگن از بقیه مهم تر است زیرا باعث ناتوانی، وابستگی و حتی مرگ افراد می شود.
سالانه 20 درصد موارد شکستگی لگن، سبب مرگ افراد مبتلا می شود.

** برنامه های کشوری برای مقابله با پوکی استخوان
پوکی استخوان بیماری خاموشی است که تا عوارض آن بروز نکند، شناسایی نمی شود بنابراین شناسایی موارد ابتلا، تشخیص و ثبت شکستگی های اولیه بسیار مهم است.
ثبت شکستگی های اولیه برای به حداقل رساندن احتمال شکستگی های ثانویه اهمیت زیادی دارد؛ از این رو برنامه ثبت شکستگی های پاتولوژیک با همکاری وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، انجمن استئوپروز و پژوهشکده علوم غدد در دست انجام است.
همچنین مجموعه اقدامات لازم را جمع بندی می کنیم تا این اقدامات برای افرادی که شکستگی اولیه در آنها تشخیص داده شده است، انجام شود تا دچار شکستگی های بعدی نشوند.
این اقدامات شامل شناسایی شکستگی اولیه، کمک به بیماران برای پیگیری درمان و ارائه کمک های آموزشی است.
همچنین با ثبت موارد شکستگی های ناشی از پوکی استخوان و ارائه آن به وزارت بهداشت، این وزارت خانه می تواند در خصوص پیشگیری از این موارد علمی تر تصمیم گیری کرده و برنامه ریزی کند.
غنی سازی شیر با ویتامین D در سال های اخیر آغاز شده اما از آنجا که شمار زیادی از مردم از ماست و پنیر استفاده می کنند و شیر مصرف نمی کنند، غنی سازی این موادغذایی نیز آغاز شده است.