ناباروري مردان- تشخيص و درمان(3)

40

در ادامه بررسي علل ايجاد ناباروري در مردان, به برخي از آنها و درمان‏هاي موجود اشاره مي‏كنيم.



* بيضه‏هاي نزول نكرده
* چرخش بيضه
* عفونت‏ها
* در مورد ساير عفونتهاي دستگاه جنسي چه بايد كرد؟



عدم تعادل هورموني
بر خلاف زن, در مرد مشكلات باروري ناشي از عدم تعادل هورموني شايع نيست. ريشه اين مشكلات ممكن است در اعضايي دور از بيضه و مغز باشد و صرفاً در آزمايشات خوني نمايان شود.



عدم تعادل هورموني ممكن است ناشي از موارد ذيل باشد:



ـ ضربه مغزي



ـ وجود توده در غده هيپوفيز در قاعدة مغز



ـ وجود توده در غده فوق كليوي (آدرنال)



ـ‌ نقص كاركرد غده هيپوفيز



ـ سيروز كبدي (بيماري كه در طي آن كبد دچار نارسايي مي‏شود)



ـ حالاتي كه از بدو تولد موجود است, مثل سندرم كلاين فلتر ]فرد 47 كروموزومي كه داراي دو كروموزوم X و يك كروموزوم Y است (XXY)[



ـ اختلالات تيروئيد


يكي از مشكلات, افزايش پرولاكتين سرم (هيپرپرولاكتينمي) است. اين حالت معمولاً ناشي از وجود توده‏اي در هيپوفيز و يا كاركرد بيش از حد آن است و توسط آزمايش خون تشخيص داده مي‏شود.

اين بيماران اغلب دچار كاهش تمايل جنسي و ناتواني جنسي هستند. درمان اين بيماران توسط بروموكريپتين (داروي كاهش دهنده سطح پرولاكتين) به منظور امكان ايجاد باروري, بسيار موفق بوده است.



مشكل ديگر, فعاليت ضعيف بيضه‏ها به علت تحريك ناكافي آنها توسط هورمون‏هاي LH و FSH (كه توسط هيپوفيز ساخته مي‏شوند) است. در اغلب اين بيماران, سطح هورمون مردانه (تستوسترون) پايين است و در نتيجه صفات ثانويه جنسي آنها به خوبي ايجاد نشده است (ظاهري زنانه, موهاي كم پشت و كاهش ميل جنسي) تشخيص اين بيماران با اندازه‏گيري سطح خوني هورمون‏هاي LH و FSH انجام مي‏شود كه در اين افراد پائين مي‏باشد. درمان اين بيماران, جايگزين نمودن هورمون‏هاي محرك غدد جنسي (گنادوتروپين‏ها) مثل HCG و HMG است.



اين درمان‏ها گران و طولاني مدت بوده، اما در ظاهر بر روي ساخت اسپرم در اين مردان مؤثر مي‏باشند.



سوء مصرف مواد
همانطور كه شكسپير هم گفته است
«الكل ميل جنسي را افزايش داده اما عملكرد جنسي را مختل مي‏كند» در معتادين به الكل, فعاليت كبد دچار اختلال شده, سطح هورمون زنانه(استروژن) افزايش يافته و موجب اثر مهاري شديد بر روي اسپرم مي‏شود.



مصرف نابجاي داروها و مواد (مخدر) نيز مي‏تواند موجب ايجاد اسپرم‏هاي تغييرشكل يافته با قدرت تحرك ضعيف, عدم تعادل هورموني و اختلال عملكرد بيضه‏ها شده و به ناتواني جنسي و اختلالات نعوظي منتج شود.



تنباكو يك سم بالقوه است كه با اثر روي دُم اسپرم توانايي حركت آن را به سمت هدف از بين مي‏برد. علاوه بر اين, نيكوتين موجب انقباض و تنگي سرخرگهاي بيضه مي‏شود. سطح خوني پرولاكتين نيز در سيگاري‏ها بالاتر از افراد طبيعي بوده كه مي‏تواند ميل جنسي را كاهش دهد.



بيضه‏هاي نزول نكرده
بيضه نزول نكرده يكي از علل مهم ناباروري است و در صورت تشخيص به موقع, ناباروري ناشي از آن قابل پيشگيري است. برخي از نوزادان با بيضه‏هاي باقي‏مانده در شكم (يك يا هر دو بيضه) كه هنوز به كيسه بيضه نزول نكرده‏اند, به دنيا مي‏آيند.



بعضي اوقات اين حالت بطور خودبخود و طي دو سال اول زندگي كودك اصلاح مي‏شود. (اگر نوزاد يا شيرخواري را ديديد كه گاهي بيضه يا بيضه‏هايش ناپديد مي‏شود, بيش از حد نگران نشويد, به اين‏ها «بيضة بالا رونده» مي‏گويند كه خيلي هم شايع است). با اينحال اگر بيضه نزول نيافته به حال خود رها شود, بر اثر حرارت داخل حفره شكم آسيب ديده و حتي ممكن است در سنين بلوغ سرطاني شود.



كودك مبتلا بايد قبل از دو سالگي جراحي شود وگرنه باروري او براي هميشه از بين مي‏رود. روش درماني ديگر آن, تزريق هورمون (HCG) است.



چرخش بيضه
اگر يكي از بيضه‏ها دچار چرخش شود, به علت عدم خونرساني آسيب مي‏بيند. علامت پيچ‏خوردگي بيضه, درد ناگهاني طاقت فرسا و تورم بيضه است. متأسفانه اغلب اين حالت با عفونت بيضه اشتباه شده و در نتيجه بدون درمان مي‏ماند و بيضه چروكيده و كوچك مي‏شود (آتروفي بيضه). بهترين راه تشخيص, انجام سونوگرافي داپلر بوده و براي درمان آن, جراحي فوري ضروري است (براي رفع چرخش و ثابت نمودن بيضه).



درطي جراحي, بيضه طرف مقابل (بيضه سالم) هم بايد ثابت (Fix) شود. تا از پيچ خوردگي بعدي آن جلوگيري شود. متأسفانه, اغلب موارد در صورت از بين رفتن يك بيضه به علت پيچ خوردگي, آنتي‏بادي بر عليه اسپرم ساخته شده و در نتيجه توليد اسپرم در بيضه طرف مقابل (سالم) را هم كاهش مي‏دهد.



عفونت‏ها


در هندوستان شايع‏ترين علت فقدان اسپرم در مايع مني (آزواسپرمي), بيماري آبله است، عامل اين بيماري كه ويروس است به اپيديديم‌ ـ قسمتي از مجراي مني بر كه در پشت بيضه قرار دارد ـ‌ حمله كرده و موجب تنگي مجراي آن مي‏شود.سل نيز با آسيب به اپيديديم موجب فقدان اسپرم در مايع مني مي‏شود.

با اينحال تشخيص اختصاصي سل اپيديديم بسيار مشكل است, چون اين بيماري اغلب بي سر و صدا و بدون درد است. سوزاك, كلاميديا, سيفيليس و ساير بيماري‏هاي منتقله جنسي نيز مي‏توانند با تخريب جبران ناپذير لاية داخلي مجاري تناسلي مرد, موجبات آسيب سيستم جنسي مرد را فراهم نمايند.
اوريون هم‏ ـ بويژه در مردان جوان ـ مي‏تواند موجب التهاب بيضه (اوركيت) شود. ويروس اين بيماري مي‏تواند آسيب شديدي بر بيضه وارد آورده و موجب نارسايي بيضه شود.


در مورد ساير عفونتهاي دستگاه جنسي چه بايد كرد؟


اكثر پزشكان, در مورد بيماراني كه در نمونه مايع مني آنها سلولـهاي چركي ديده شود, درخواست كشت مايع مني مي‏كنند تا علت قابل درمان ناباروري را پيدا كنند.

اگر جواب كشت مثبت باشد, درمان با آنتي بيوتيك انجام مي‏شود.


عفونت‏هاي دستگاه توليد مثلي مرد (مثل التهاب پروستات) اغلب مزمن بوده و نيازمند درمان چند هفته‏اي توسط آنتي بيوتيك‏ها مي‏باشد.


براي اطمينان از درمان قطعي, انجام مجدد كشت مايع مني پس از پايان درمان از اهميت ويژه‏اي برخوردار است. با اين حال ارتباط قطعي وجود باكتري در مايع مني با ناباروري مردان هنوز نامشخص است. آيا باكتري حقيقتاً موجب ناباروري مي‏شود؟ درمان عفونت به اصلاح باروري كمك مي‏كند؟ سؤالات بسياري در اين زمينه هنوز بدون پاسخ مانده است.


دارو درماني و اثرات آن
برخي از داروها موجب اختلال در تعداد اسپرم‏ها يا عملكرد طبيعي جنسي مي‏شوند, شامل: داروهاي ضد فشار خون (مثل رزرپين, متيل‏دوپا, گوانتادين و پروپرانولول), نيتروفورانتوئين (براي درمان عفونت ادراري), كورتون‏ها, استروئيدهاي آنابوليك (براي تقويت عضلات در دوپينگ) و بالاخره داروهاي مورد مصرف در اختلالات رواني.


يك مشكل نادر, داروهاي ضدسرطان و پرتودرماني است كه در مردان جوان مبتلا به بيماري هوچكين, لنفوم, لوسمي‏و توده‏هاي بيضه بكار مي‏روند. در اين مردان, شيمي‏درماني و پرتودرماني هم بيماري اصلي را از بين برده و هم توليد اسپرم را مختل نموده و آنها را عقيم مي‏كند.



راه حلي كه امروزه براي اين افراد وجود دارد, ذخيره اسپرم‏هاي آنهاست (بانك اسپرم) كه در آينده براي تلقيح به همسرشان و ايجاد بارداري مورد استفاده قرار خواهد گرفت.

رنگ خود را انتخاب کنید
تنظیمات قالب