تشخيص يبوست

دکتر عزیزاله یوسفی تشخيص يبوست

فوق تخصص بیماریهای گوارش و کبد و تغذیه

متخصص بیماریهای کودکان و نوجوانان

یافته های بالینی یبوست در کودکان اکثرا مشخص می باشد و تنها در اندکی موارد نامشخص می باشد . تاکید بر اینست که تشخیص یبوست در کودکان در درجه اول بر اساس شرح حال و معاینه فیزیکی می باشد ودر صورت عدم وجود علامت خطر نیاز به اقدام پاراکلینیک نمی باشد .

شرح حال : مهمترین راه جهت تشخیص یبوست گرفتن شرح حال مناسب از بیمار و خانواده بیمار می باشد . در شرح حال به مواردی که باید دقت شود شامل  شرح حال دفع مکونیوم در 48 ساعت اول تولد ، سن شروع یبوست ، قوام و اندازه مدفوع ، وجود درد حین دفع ، وجود یا عدم وجود خون در مدفوع ، بی اختیاری در دفع مدفوع ، اجتناب از دفع ، پرسش در موررد رژیم غذایی ، سابقه فامیلی یبوست در خانواده ، همچنین در مورد علا یم دیگر مثل تب ،استفراغ، کاهش وزن ، از دست دادن اشتها ، اختلال رشد و نمو ، مشکلات روحی ، بی اختیاری ادرار نیز می بایست پرسید .

نکته قابل توجه اینست که در مورد حوادث احتمالی که در خانواده روی داده است و منجر به یبوست شده از جمله مرگ اقوام ، تولد فرزند دیگر در خانواده ، مشکلات مدرسه نیز شرح حال گرفته شود . 

معاینه فیزیکی : 

معا ینه فیزیکی کامل باید انجام شود . در ابتدا معیارهای رشدی شامل قد و وزن و توده بدنی اندازه گیری می شود. چون چاقی یک علت یبوست میباشد یا اینکه می تواند نشانه یک بیماری متابولیک باشد و همچنین اختلال در رشد نیز یک علامت خطر برای یبوست با علل ارگانیک می باشد . ملتحمه از نظر وجود انمی ، سایز تیرویید ، وجود یا عدم وجود کلابینگ در انگستان باید معاینه شود . شکم از نظر وجود توده مدفوع ، ارگانومگالی و دیستانسیون معاینه شود . ناحیه مقعد از نظر محل آنوس ،اریتم و قرمزی ، فیشر ، وجود مدفوع دقت شود. در بیماران مبتلا به یبوست توش رکتال از نظر تون اسفنکتر ووجود توده مدفوع  می بایست انجام شود .

برسی های آزماشیگاهی :

به طور روتین برای تمام افرادی که مبتلا به یبوست هستند برسی آزمایشگاهی توصیه نمی شود و تنها در صورتی که علل ارگانیک مطرح باشد نیاز به برسی آزمایشگاهی می باشد که در این موارد برسی از نظر کم خونی ، اختلالات الکترولیت ، کم کاری تیرویید ، سلیاک ، دیابت لازم می باشد . 

بررسی های رادیولوژیک :

1 – گرافی ساده شکم :

گرافی ساده شکم معمولا کمک زیادی در تشخیص نمی کند و تنها توده مدفوع داخل رکتوم را نشان می دهد و در مواردی که امکان انجام توش رکتال وجود نداشته باشد اندیکاسیون دارد . مواردی که انجام توش رکتال امکان پذیر نیست شامل چاقی زیاد ، عدم همکاری بیمار ، مشکلات روحی می باشد . 

2 – بررسی زمان ترانزیت کولون : 

یکی از علل یبوست ایدیوپاتیک اختلال در موتیلیتی روده می باشد که برای بررسی زمان ترانزیت کولون از روشهای غیر تهاجمی زیر استفاده می شود . 

1 – استفاده از مارکرهای رادیو اپاک

2 – روش سنتیگرافی

3 – استفاده از کپسول موتیلیتی

4 – استفاده از تست هیدروژن تنفسی

بر اساس بررسی زمان ترانزیت کولون سه فرم درگیری داریم 

       1 – فرم نرمال 

       2 – اینرسی کولون که درگیری در سرتاسر کولون داریم

      3 – انسداد خروجی که درگیری در رکتوسیگمویید است

سونوگرافی شکم :

با توجه به اینکه تجمع مدفوع در رکتوم یکی از علایم شایع یبوست می باشد . برای ارزیابی میزان تجمع مدفوع و اندازه رکتوم می توان از سونوگرافی استفاده کرد . قطر رکتوم بزرگتر از 30 سانتی متر غیر طبیعی است . سونوگرافی میتواند جایگزین توش رکتال در افرادی که اجازه معاینه نمی دهند قرار گیرد . 

باریم انما : 

در این روش با استفاده از کنتراست انمای باریم ، ناحیه ی آنال و رکتوم دیده می شود و در افرادی که یبوست غیرعارضه دار هستند اندیکاسیون ندارد.باریم انما جهت بررسی اختلالات آناتومیک به خصوص در بیماران مشکوک به هیرشبرونگ کاربرد دارد ولی نسبت به مانومتری و ساکشن بیوبسی از حساسیت و اختصاصیت کمتری برخوردار است.

مانومتری:

آنورکتال مانومتری به وسیله ی آنورکتال مانومتری فشار اسفنگتر داخلی و خارجی اندازه گیری می شود و می تواند رفلکس مهاری رکتوآنال را بررسی کرد که این رفلکس در بیماران مبتلا به هیرشبرونگ وجود ندارد.

آنورکتال مانومتری جهت افراق بین بی اختیاری مدفوع ناشی از یبوست و بی اختیاری مدفوع غیر احتباسی استفاده می شود که در گروه اول آستانه ی حساسیت پذیری بالاتری دارند.

مانومتری کولون:

این یک روش تشخیصی است که تنها در بعضی از مراکز خاص انجام می شود و در تشخیص اختلالات عصبی-عضلانی کولون در افرادی که یبوست های مقاوم به درمان دارند استفاده می شود.

MRI:

شواهدی وجود ندارد که MRI ستون فقرات در بیماران مبتلا به یبوست مقاوم به درمان بدون علایم عصبی اندیکاسیون داشته باشد.

آدرسها و راه های تماس