آزمایش آنزیم های کبدی چیست، چه معنایی می دهد و چه زمانی لازم است؟

بجز افراد خاصی مثل افراد مبتلا به هپاتیت یا معتاد به الکل، یا افرادی که طولانی مدت از داروی خاصی استفاده می کنند؛ بهتر است همه افراد هر چند وقت یک بار برای بررسی آنزیم های کبدی آزمایش خون بدهند. از اهمیت و معنای آزمایش آنزیم های کبدی و نقش آن در سلامتی بیشتر بدانید.

کبد تقریبا با انجام آن چه برای بدن شما حیاتی است ارتباط دارد. شکستن ذرات غذا برای جذب، پاکسازی خون، تولید پروتئین، سم زدایی و حتی ذخیره انرژی بعضی از کارهای مهم کبد است. اگر کمی در بدن تان مشکلی وجود داشته باشد و علائمی مثل زردی پوست و لکنت زبان پیدا کنید بلافاصله باید آزمایش آنزیم های کبدی بدهید. در واقع این تست آنزیم ها و پروتئین های مختلفی را که در خون شما وجود دارد بررسی می کند. آنزیم ها نوع خاصی از پروتئین ها هستند که به بدن کمک می کنند تا در مواقع خاص واکنش های سریعی از خود نشان دهد و بدن تان را در برابر خطرات مختلف حفظ کند. آزمایش آنزیم های کبدی نشان می دهد کبد شما و همچنین سایر اعضا بدن شما چقدر سالم یا بیمار است.

در صورتی که به بیماری خاصی مثل هپاتیت مبتلا هستید هر چند وقت یک بار پزشک متخصص ضمن درمان های متداول آزمایش را برای شما تجویز می کند. ولی به طور کلی اگر علائم زیر را در بدن تان مشاهده کردید حتما به پزشک مراجعه کنید و حتما از او بخواهید یک آزمایش خون کامل برای تان بنویسد که آزمایش آنزیم های کبدی را هم شامل شود:

    ادرار تیره
    مدفوع بسیار روشن
    بی اشتهایی
    ورم در ناحیه شکم
    تهوع و استفراغ
    ضعف و خستگی مفرط
    زرد شدن سفیدی چشم و پوست

آزمایش به پزشک نشان می دهد که وضعیت شخص چگونه است. آیا نیاز به درمان دارویی دارد یا با رعایت یک رژیم غذایی مناسب مشکل برطرف می شود.

این افراد حتما باید آزمایش آنزیم های کبدی بدهند

بعضی از افراد باید همیشه تحت نظر پزشک باشند و تقریبا هر سه تا شش ماه تست آنزیم کبدی بدهند:

    اعتیاد به الکل
    سابقه بیماری کبدی در خانواده
    چاقی مفرد
    دیابتی ها
    افراد مبتلا به فشارخون
    استفاده از برخی از داروها که معمولا در برگه همراه دارو ذکر می شود. مثلا قرص دپاکین از جمله داروهایی است که در صورت استفاده از آن شخص باید هر شش ماه یک بار تست آنزیم های کبدی بدهد. پس در صورتی که از داروی خاصی استفاده می کنید حتی الامکان هر شش ماه یک بار آزمایش آنزیم های کبدی انجام دهید.

انواع آزمایش آنزیم های کبدی

چند نوع آزمایش آنزیم های کبدی وجود دارد که به دلیل اصطلاحات خاص شان بجز پزشکان بیشتر افراد آن ها نمی شناسند. امروز یک به یک آن ها را برایتان شرح می دهیم تا خودتان نیز بتوانید برگه آزمایشات را بررسی کنید. به این ترتیب وقتی پزشک شما در باره نتیجه آزمایشات صحبت می کند بهتر گفته های او و توصیه هایش را درک می کنید:

    آلاناین ترنس آمیناز Alanine Transaminase  یا به اختصار ALT : این آنزیم باعث شکستن پروتئین ها و بیشتر در کبد دیده می شود. در صورتی که این آنزیم در خون زیاد باشد نشان دهنده این است که کبد آسیب دیده است.
    آلکالین فوسفاتاز Alkaline Phosphatase یا به اختصار ALP : این آنزیم در کبد سلامت استخوان ها و مجاری صفرای را نشان می دهد. در صورتی که این آنزیم در خون زیاد باشد نشان می دهد که در نتیجه یک بیماری مثل بسته شدن مجاری صفراوی یا مشکلات استخوانی کبد آسیب دیده است.
    آلبومین و تست کلی پروتئین ها Albumin and total protein  : این تست دو پروتئین مهم کبد یعنی آلبومین albumin و گلوبولین globulin را نشان می دهد. کاهش این پروتئین ها به معنای آسیب کبدی و وجود بیماری در بدن است.
    آسپارتات ترنس آمیناز Aspartate transaminase یا به اختصار AST : این آنزیم کبدی در صورتی که در خون بالا باشد باز هم نشان دهنده بیماری و آسیب دیدن کبد است.

علائم زردی علائم زردی

    بیلیروبین Bilirubin: این آنزیم وقتی در خون وجود دارد که سلوهای قرمز از بین می روند. کبد این سلول های مرده را از بدن دفع می کند. اگر این آنزیم در خون زیاد باشد نشان می دهد فرد به بیماری زردی مبتلا است.
    گاما گلوتامیل تراسفراز Gamma-glutamyltransferase یا به اختصار GGT : وقتی این آنزیم در خون زیاد باشد کبد آسیب دیده و مجاری صفراوی نیز صدمه می بیند.
    ال – لاکتیت دهیدروجبناز L-lactate dehydrogenase  یا به اختصار LD: ال دی آنزیم دیگری است که بالا بودن آن به کبد آسیب می رساند.
    پروترومبین تایم Prothrombin time  یا به اختصار PT : این آزمایش نشان می دهد چه مدت زمان طول می کشد تا خون شما لخته شود. معمولا قبل از هر نوع عمل جراحی این آزمایش انجام می شود و در صورتی که خون دیر لخته شود عمل جراحی انجام نمی شود. بعضی از داروها مثل وارفارین ( یا کومادین) می تواند باعث شود تا خون دیرتر لخته شود.

چگونه خود را برای انجام آزمایش آنزیم های کبدی آماده کنیم؟

از آن جا که بعضی از داروها و غذاها می تواند بر نتیجه آزمایش تاثیر بگذارد، خود پزشک راهنمایی های لازم به شما می دهد و به احتمال زیاد از شما می خواهد ۱۰ تا ۱۲ ساعت قبل از انجام آزمایش از این نوع داروها یا غذاها استفاده نکنید.

در صورتی که از داروهای خاصی استفاده می کنید حتما پزشک خود را در جریان بگذارید. این داروها می تواند داروهای شیمیایی یا حتی گیاهی یا حتی مکمل هایی مثل ویتامین ها یا امگا ۳ باشد. مهم این است که جزییات را در اختیار پزشک بگذارید.
چند بار آزمایش لازم است؟

یک آزمایش آنزیم های کبدی خوب تستی است که طی چند روز و چند هفته پشت سر هم انجام گیرد. یعنی پزشک مثلا هر روز یا هر هفته آزمایش خون را تجویز  و شما را موظف به انجام آن می کند تا بتواند با بررسی نتیجه آزمایش ها وضعیت سلامتی یا بیماری را بررسی کند. این آزمایش که با گرفتن خون از رگ انجام می شود خیلی نکته ها را در مورد سلامتی شما برای پزشک بازگو می کند.
نتیجه آزمایش به چه معنا است؟

یکی از بهترین آزمایش های مشخص کردن میزان سلامتی بدن و نحوه کارکرد آن انجام آزمایش آنزیم های کبدی است. وقتی از پزشک خود بخواهید یک آزمایش خون کامل که تمام آنزیم های کبدی را شامل باشد برای تان تجویز کند یا این که خود پزشک انجام آن را تشخیص دهد کوچک ترین تغییرات در بدن شما مشخص می شود. با بررسی آزمایش یا از سلامت کامل خود مطلع می شوید یا این که برای پزشک مشخص می شود که بیماری شما چیست و در چه مرحله ای است و چگونه باید آن را درمان کند. معمولا نتیجه تست در ساعات مختلف روز، سن، جنس و در آزمایشگاه های مختلف متفاوت است. ولی از آن جا که رنج خاصی ( حداکثر و حداقل عدد سلامتی) در برگه آزمایش درج می شود هم خودتان هم پزشک به راحتی می توانید ارقام سلامتی را بخوانید.