انواع کپسول آتش نشانی و راهنمای استفاده از آن ها موضوعی است که در این مطلب به آن می پردازیم. کپسول آتش نشانی یکی از ابتدایی ترین و در عین حال مهم ترین ابزارهای ایمنی در برابر آتش سوزی است. این وسیله کوچک و قابل حمل، در شرایط اضطراری می تواند جان انسان ها را نجات دهد و از گسترش حریق جلوگیری کند.
بسیاری از ما شاید فقط ظاهر کپسول را دیده باشیم اما دانستن این که چه نوع کپسولی برای چه نوع آتشی مناسب است می تواند تفاوت زیادی در نتایج ایجاد کند. کپسول های آتش نشانی انواع مختلفی دارند که هر کدام برای خاموش کردن یک نوع خاص از حریق طراحی شده اند. برخی برای آتش های حاصل از مایعات قابل اشتعال مثل بنزین مناسب اند، برخی دیگر برای وسایل برقی یا آتش سوزی های حاصل از چوب و کاغذ کاربرد دارند. انتخاب کپسول اشتباه نه تنها نمی تواند آتش را خاموش کند، بلکه ممکن است آن را بدتر هم بکند.
در بسیاری از محیط های کاری، استفاده از کپسول آتش نشانی یک الزام قانونی است. داشتن این وسیله به تنهایی کافی نیست. کارفرما باید مطمئن باشد که کارکنان نحوه استفاده صحیح از آن را بلدند و کپسول ها به طور منظم سرویس و بازبینی می شوند.
هدف این وبلاگ از مرکز تخصصی طب کار آروان این است که با معرفی انواع کپسول های آتش نشانی و راهنمای استفاده از آن ها، شما را برای مقابله بهتر با خطرات احتمالی آماده کند.
آشنایی با انواع کپسول آتش نشانی و راهنمای استفاده از آن ها
در بازار، کپسول های آتش نشانی بر اساس ماده خاموش کننده ای که درون آن ها استفاده شده، به چند نوع اصلی تقسیم می شوند. شناخت این انواع برای انتخاب درست بسیار مهم است. انتخاب نوع مناسب کپسول بسته به محل استفاده، مواد قابل اشتعال موجود و نوع فعالیت بسیار مهم است.
- کپسول پودری (پودر و گاز): این نوع از رایج ترین کپسول هاست که می تواند برای خاموش کردن انواع آتش کلاس A (جامدات مثل چوب)، B (مایعات قابل اشتعال مثل بنزین) و C (گازها) استفاده شود. پودر موجود در این کپسول معمولاً پایه ای از بی کربنات سدیم یا پتاسیم دارد و عملکرد خوبی در محیط های مختلف دارد.
- کپسول CO2 (گاز کربن دی اکسید): این نوع برای خاموش کردن آتش های کلاس B و C و مخصوصاً آتش سوزی های برقی بسیار مناسب است. CO2 بدون باقی گذاشتن ماده ای بر روی تجهیزات، آتش را خاموش می کند. این ویژگی باعث می شود که برای محیط هایی با دستگاه های الکترونیکی ایده آل باشد.
- کپسول آبی: این نوع فقط برای آتش های کلاس A استفاده می شود و نباید برای آتش های برقی یا مایعات قابل اشتعال به کار رود. چرا که می تواند موجب برق گرفتگی یا گسترش آتش شود.
- کپسول فوم: این نوع کپسول برای آتش های کلاس A و B کاربرد دارد. فوم بر روی سطح مایعات اشتعال زا پخش شده و مانع از رسیدن اکسیژن به آتش می شود.
- کپسول شیمیایی تر: بیشتر برای آتش های کلاس K که در آشپزخانه ها اتفاق می افتد (مثل روغن داغ) استفاده می شود و معمولاً در رستوران ها کاربرد دارد.
نحوه استفاده صحیح از کپسول آتش نشانی
داشتن کپسول آتش نشانی بدون آموزش، مثل داشتن کلید بدون قفل است. بسیاری از افراد در مواقع اضطراری به دلیل ناآشنایی با روش استفاده از کپسول یا نمی توانند از آن استفاده کنند یا به اشتباه عمل می کنند.
استفاده از کپسول آتش نشانی معمولاً با چهار مرحله ساده به خاطر سپرده می شود که در انگلیسی به صورت مخفف "PASS" شناخته می شود:
P – Pull: ضامن کپسول را بکشید تا آماده استفاده شود. این ضامن معمولاً یک پین فلزی است.
A – Aim: نازل را به سمت پایه شعله آتش بگیرید. هدف قرار دادن مرکز یا بالای شعله کارایی ندارد.
S – Squeeze: دسته را فشار دهید تا ماده خاموش کننده خارج شود.
S – Sweep: نازل را به صورت جارویی و با حرکت آرام از چپ به راست روی محل آتش حرکت دهید.
نکته مهم این است که قبل از نزدیک شدن به آتش، باید تخمین بزنید که آیا آتش در حدی است که با کپسول خاموش می شود یا خیر. اگر آتش سوزی گسترده شده یا دود زیادی تولید می شود، بهتر است محل را ترک کرده و با آتش نشانی تماس بگیرید.
همچنین باید از سلامت و شارژ بودن کپسول اطمینان داشته باشید. اگر فشارسنج روی کپسول در ناحیه قرمز باشد یعنی کپسول نیاز به شارژ مجدد دارد.
انواع کپسول آتش نشانی و راهنمای استفاده از آن ها؛ محل نصب و نگهداری
بعد از تهیه کپسول آتش نشانی، مهم ترین مسئله این است که کجا نصب شود و چگونه نگهداری شود تا در مواقع نیاز بتوان به سرعت از آن استفاده کرد. کپسول ها باید در مکان هایی نصب شوند که در دیدرس افراد باشند، دسترسی آسانی داشته باشند و در مسیرهای پر رفت و آمد یا در نزدیکی منابع خطر قرار گیرند.
در ساختمان های مسکونی، بهترین محل برای نصب کپسول ها در نزدیکی آشپزخانه، ورودی ها و راه پله ها است. در محیط های صنعتی یا اداری، کپسول ها باید در کنار درهای خروج اضطراری، انبارها و اتاق های برق نصب شوند.
برای اطمینان از عملکرد درست کپسول باید به صورت دوره ای آن را بررسی کنید. برخی از نکات مهم در نگهداری کپسول ها عبارت اند از:
- بررسی ماهانه فشارسنج و مهر و موم ضامن.
- سرویس سالیانه توسط شرکت های مجاز ایمنی و آتش نشانی.
- نگهداری در دمای مناسب و دور از نور مستقیم آفتاب یا سرمای شدید.
- نصب تابلو راهنمای محل قرارگیری کپسول روی دیوار.
عدم رعایت این موارد باعث می شود که کپسول در زمان حادثه کارایی لازم را نداشته باشد. این موضوع خصوصاً در محیط های کاری که افراد زیادی در خطراند، بسیار اهمیت دارد.
نکات مهم برای خرید کپسول آتش نشانی مناسب
اگر قصد خرید کپسول آتش نشانی دارید باید به چند نکته مهم توجه داشته باشید.
- اولین نکته نوع ماده خاموش کننده است. همان طور که گفته شد، بسته به نوع محیط کاری یا خانگی باید نوع کپسول متناسب را انتخاب کنید.
- نکته دوم، ظرفیت کپسول است. کپسول ها در اندازه های مختلف از یک کیلویی تا ۱۲ کیلویی و حتی بزرگ تر تولید می شوند. برای محیط های کوچک مثل منازل یا خودرو، کپسول های ۱ تا ۶ کیلویی مناسب هستند. اما برای محیط های بزرگ تر و صنعتی باید از ظرفیت های بالاتر استفاده شود.
- نکته سوم، تأییدیه و استاندارد است. کپسولی که تهیه می کنید باید دارای مهر استاندارد ملی و تأییدیه سازمان آتش نشانی باشد. همچنین از برندهای معتبر و فروشگاه های مجاز خریداری شود.
بهتر است همراه با خرید، دفترچه راهنما، تاریخ انقضا و نحوه شارژ نیز بررسی شود. برخی از کپسول ها باید پس از چند سال شارژ یا تعویض شوند. خرید کپسول ارزان و بی کیفیت ممکن است در زمان حادثه کار نکند و خسارت زیادی به همراه داشته باشد.
طب کار آروان
در این مطلب انواع کپسول آتش نشانی و راهنمای استفاده از آن ها را بررسی کردیم. حال اگر به دنبال مجموعه ای حرفه ای در زمینه سلامت شغلی و ایمنی محیط کار هستید، می توانید به طب کار آروان مراجعه کنید. این مرکز با بهره گیری از تجهیزات به روز و کارشناسان مجرب، خدمات متنوعی از جمله معاینات استخدامی، دوره ای، بازگشت به کار و تست های روان سنجی و اعتیاد را ارائه می دهد.
توجه به ایمنی و سلامت کارکنان، وظیفه ای مهم برای هر کارفرماست. طب کار آروان با ارائه راهکارهای عملی و تخصصی می تواند به شرکت ها کمک کند تا محیطی سالم و امن برای پرسنل خود ایجاد کنند. اگر به دنبال مرکزی معتبر و قابل اعتماد برای معاینات طب کار و ارتقاء ایمنی سازمان خود هستید، طب کار آروان گزینه ای مطمئن خواهد بود.
آدرس و تلفن: تهران، نرسیده به مترو شادمان، تقاطع خیابان آزادی، و یادگار امام شمال، خیابان تیموری، نبش آرام، پلاک ۱، طبقه ۴، واحد ۲۲ و ۰۲۱۶۶۰۴۴۸۰۹
سخن پایانی
داشتن کپسول آتش نشانی تنها یک اقدام نمادین نیست بلکه یکی از اصول واقعی پیشگیری از خطرات آتش سوزی است. آشنایی با انواع کپسول آتش نشانی و راهنمای استفاده از آن ها، محل نصب و نگهداری صحیح آن ها باعث می شود در لحظات بحرانی بتوان با سرعت و اطمینان عمل کرد. توصیه می شود علاوه بر تهیه کپسول مناسب، آموزش های لازم را نیز به کارکنان یا اعضای خانواده بدهید.
