تعریف سيستم پشتيبان تصميم گيري درپزشكي و تاریخچه آن
نرم‌افزارهاي كامپيوتري كه براي كمك به تشخيصهاي باليني طراحي و ساخته شده‌اند. اين سيستمها با استفاده از اطلاعات و دانش پزشكي به تشخيص عارضه‌هاي گوناگون و تجويز توصيه‌هاي پزشكي براي بيماران اقدام مي‌نمايند.
تاريخچه سيستمهاي پشتيبان تصميم گيري در پزشكي در حقيقت تاريخچه همكاريهاي متقابل پزشكان و رياضيدانان مي‌باشد. به مجرد پيدايش كامپيوترهاي الكترونيكي در سالهاي 1950-1960 ميلادي، نخستين سيستمهاي پشتيبان تصميم گيري در پزشكي با اهداف گوناگون بهداشتي پا به عرصه وجود نهادند. در سال 1961 ميلادي نيز Warner و همكارانش يكي از نخستين سيستمهاي پشتيبان تصميم گيري در پزشكي را كه بر اساس قوانين بيس به كار مي‌پرداخت، طراحي و راه اندازي نمودند؛ البته نخستين سيستم واقعي پشتيبان تصميم گيري در پزشكي كه بر اساس قوانين بيس طراحي شده بود و در عمل نيز در بسياري از پايگاههاي بهداشتي به كار گرفته شد، سيستمي بود كه توسط de Dombal براي تشخيص دردهاي حاد شكمي ارايه شد.
به دليل فناوري موجود در كامپيوترهاي سالهاي 1950-1960 كه نرم افزارهاي پشتيبان تصميم گيري در پزشكي مي‌بايست بر روي آنها راه اندازي شوند، اين سيستمها در آن زمان در دو شاخه مجزا از يكديگر توسعه يافته بودند: قياسي و احتمالاتي؛ اما نزديك به دو دهه بعد از نخستين تلاشهاي Ledley و Lusted، Szolovits و Pauker با بررسي عميق تر ريشه‌هاي فلسفي اين دو روش استدلال، روش سومي را كه با حفظ ويژگيهاي ممتاز اين دو روش از هويت خاص خود نيز برخوردار بود، پيشنهاد نمودند. اين روش، هيوريستيك (Heuristic) نام داشت. برنامه HEME كه براي تشخيص بيماريهاي هماتولوژيك به كار مي‌رفت، يكي از نخستين سيستمهايي بود كه از اين روش استفاده نمود. در ادامه كاربردهاي اين روش، Gorry -يكي از پيشتازان كاربرد روش هيوريستيك در سيستمهاي پشتيبان تصميم گيري در پزشكي- در طي يك مقاله كلاسيك كه در سال 1968 منتشر نمود، اصول كلي حاكم بر سيستمهاي خبره پشتيبان تصميم گيري در پزشكي را تبيين نمود. اين اصول در سالهاي 1970 تا 1980 اساس عملكرد بسياري از سيستمهاي پشتيبان تصميم گيري در پزشكي را تشكيل دادند. در اين مقاله، Gorry تعريفي رسمي از مساله تشخيص پزشكي را ارايه نمود. وي همچنين تفاوتهاي مابين ارزش اطلاعات، هزينه‌هاي اقتصادي، و خطرات ناشي از انجام تستهاي تشخيصي را نشان داد و مساله «چند-تشخيصي» را كه به هنگام مواجهه سيستم با بيماران داراي چندين بيماري همزمان روي مي‌دهد، توصيف نمود. مقاله Gorry در حقيقت سلف تئوريك بسياري از سيستمهاي پشتيبان تصميم گيري در پزشكي نظير PIP، MEDITEL، Internist-1، QMR، DXplain، ILIAD، و... محسوب مي‌گردد. در سال 1976 ميلادي نيز Shortliffe سيستم خبره مبتني بر تئوري شواهد (Evidence Theory) را براي كاربردهاي تشخيصي و درماني به نام MYCIN ارايه نمود. اين سيستم كه براي تشخيص عفونتهاي ميكروبي و تجويز داروهاي لازم به كار مي‌رفت، داراي قابليتهاي متعددي نظير دريافت اطلاعات، يادگيري، تفسير داده‌ها و آموزش دهي بود و امروزه از آن به عنوان پدربزرگ سيستمهاي خبره ياد مي‌گردد. اكثر سيستمهاي ياد شده به عنوان نسل اول سيستمهاي پشتيبان تصميم گيري در پزشكي محسوب مي‌گردند.در سالهاي 1980 تا 1990 ميلادي با تغييرات اساسي كه در سخت افزار كامپيوترها صورت پذيرفت و منجر به توليد انواع كامپيوترهاي كوچك و ارزان قيمت (PC) شد، تحولي اساسي در توليد سيستمهاي پشتيبان تصميم گيري در پزشكي ايجاد شد و نسل جديدي از اين سيستمها پا به عرصه وجود نهادند. همچنين در اين سالها با ارايه مدلهاي جديد تصميم گيري و يا با ارايه نوآوري در مدلهاي پيشين تغييرات چشمگيري در عملكرد سيستمهاي پشتيبان تصميم گيري در پزشكي ايجاد شد؛ به صورتي كه سيستمهاي مبتني بر تئوري فازي نظير CADIAG-II و شبكه‌هاي بيس نظير Internist-1/QMR براي غلبه بر محدوديتهاي سيستمهاي ساده پيشين طراحي و راه اندازي شدند. در سالهاي اخير نيز Reggia و همكارانش مدلهاي پوشش مجموعه‌اي (Set-Covering Theory) را براي حل مساله تشخيص پزشكي ارايه نمودند. شبكه‌هاي عصبي مصنوعي و CBR نيز از ديگر تكنيكهاي نوين ارايه شده براي برخورد با مساله تشخيص پزشكي مي‌باشند.
126