درمان سوختگی با سفیده تخم مرغ؛ روشی معجزه آسا یا خطرناک؟

شاید درباره‌ی درمان معجزه‌آسای سوختگی با سفیده‌ی تخم مرغ شنیده باشید. مطلب نادرستی که اغلب با داستان زیر همراه است:

“مرد جوانی مزرعه ش رو با سم آفت کش سمپاشی می کرد و می خواست بدونه که چقدر از سم در مخزن باقی مونده. درپوش رو برداشت و فندک رو روشن کرد. بخار بلند شده از سم آتش گرفت و سراسر بدن اونو در بر گرفت. اون از روی تراکتور پائین پرید و فریاد زد. زن همسایه با حدود ۱۰ تخم مرغ از خونه بیرون دوید و در عین حال فریاد می کشید “تخم مرغ بیارید”. او تخم مرغها رو شکست وسفیده رو از زرده جدا کرد”. وقتی آمبولانس رسید و مسئولین کمک های اولیه مرد جوان رو دیدن پرسیدن “کی این کارو کرده؟” همه به اون زن اشاره کردن و مامورین به اون زن تبریک گفتن. ” شما صورت اونو از نابود شدن نجات دادین”. در انتهای تابستان مرد جوان دسته گلی به اون زن تقدیم و از اون تشکر کرد. صورتش مثل صورت یک بچه صاف شده بود.”
در ادامه‌ی این متن آمده:
” در ذهن داشته باشین که این روش درمان شامل آموزشهای مامورین آتشنشانی هم هست.”
و بعد از آن هم داستان سوختگی دستِ زنی با آب‌جوش و درمان معجزه‌آسای آن به لطف کلاژن موجود در سفیده‌ی تخم مرغ آمده.

حتی می‌توان مطالب مشابهی درباره‌ی تاثیر مثبت سفیده‌ی تخم مرغ بر درمان سوختگی را در خبرگزاری‌های رسمی کشور نیز یافت:

عصر ایران

فردانیوز

فارس نیوز 

همانطور که از سبک نگارش و ادبیات متن بر می‌آید، این داستان هم مانند بسیاری از داستان‌های محیرالعقول دیگر ترجمه‌ی یک شایعه‌ی ایمیلی خارجی است که نمونه‌ی فیسبوکی آن را با بیش از ۸۲ هزار بازنشر از اینجا می‌توانید ببینید.

اما آیا واقعاً سفیده‌ی تخم و مرغ و کلاژن موجود در آن چنین اثرات معجزه‌آسایی دارند و این روش درمانی به مامورین آتش‌نشانی هم آموزش داده می‌شود؟

به طور خلاصه این روش نه تنها سود بخش نیست، بلکه بسیار خطرناک بوده و موجب عفونت هم می‌شود. در موارد خاص اگر تخم مرغ به باکتری سالمونلا آلوده باشد این روش حتی می‌تواند مرگبار نیز باشد!
کلینیک میو (Mayo Clinic) در قسمت کمک‌های اولیه‌ی سوختگی توصیه می‌کند که محل سوختگی را با به مدت ۱۰ تا ۱۵ دقیقه زیر آب خنک (نه سرد) قرار داده و سپس آن را با گاز استریل بپوشانیم. همچنین تاکید می‌کند که از استعمال یخ، سفیده‌ی تخم مرغ، کره و پماد پرهیز شود.

سایت معتبر مدلاین‌پلاس (MedlinePlus) وابسته به انستیتو ملی سلامت امریکا هم ضمن ارائه روش درمانی مشابه، تاکید می‌کند که از اعمال پماد، کره، یخ، کرِم یا هرگونه داروی خانگی بر محل سوختگی اجتناب شود.

در مقاله‌ای منتشر شده در ژورنال پرستاری اورژانسی (Journal of Emergency Nursing) موارد سوختگی با درمان نامناسب مانند استعمال رب گوجه‌فرنگی، ماست و سفیده‌ی تخم مرغ بررسی شده و آمده: “هیچ داده‌ای که نشان‌دهنده‌ی هرگونه سودمند بودن اعمال این مواد بر ناحیه‌ی سوخته باشد یافت نمی‌شود.”

و در ادامه آمده: “خطر ابتلا به عفونت ناشی از استفاده از اکثر این درمان‌های نامناسب بر روی زخم سوختگیِ تازه، آشکار است. برای مثال تخم مرغ می‌تواند محیط کشت مناسبی برای بسیاری از میکروارگانیسم‌ها باشد.”
و در یک مورد خاصِ ذکر شده در یک مطالعه‌ی مرتبط، یک کودک ۱۳ ماهه با سوختگی درجه دوم پس از مالش تخم مرغ خام بر روی محل سوختگی توسط پدر و مادرش، به شوک آنافیلاکتیک (حساسیتی) رفت و معلوم شد که به تخم مرغ آلرژی داشته.

برای آشنایی با انواع سوختگی و اصول کلی درمان، لینک‌های زیر را ببینید:
http://www.lpch.org/DiseaseHealthInfo/HealthLibrary/burns/classify.html

http://www2.massgeneral.org/burns/patients/

اشتباهات متداول و باورهای نادرست در درمان سوختگی:

در بین منابع معتبر فارسی هم می‌توانید مطلبی از مرکز تحقیقات سوختگی دانشگاه علوم پزشکی شیراز را بخوانید.

یا با مطالعه‌ی این فایل از جمعیت هلال احمر ایران، می توانید با اصول اولیه کمک های اولیه در سوختگی ها آشنا شوید.
(در این راهنما آمده: استفاده از کره، روغنها، سیب زمینی و یخ در درمان سوختگی ها مطلقا ممنوع است.)

در ضمن، مبنای آموزش‌های آتش‌نشان‌ها هم منابع معتبری مانند آنچه در بالا آمده است می‌باشد و برخلاف ادعای شایعه، چنین توصیه‌های خطرناکی به آنها نمی‌شود.

مطالعه‌ی بیشتر:
http://www.snopes.com/medical/homecure/eggwhite.asp

http://www.hoax-slayer.com/eggs-burn-treatment.shtml

http://urbanlegends.about.com/od/medical/a/Egg-Whites-For-Burns.htm