نقش عوامل فردی در عملکرد شغلی پرستاران

بیمارستان به عنوان یک سازمان کاری، جزء سیستمهای فنی اجتماعی، پیچیده و پویا محسوب میگردد. در این سیستم، کادر درمان در تعامل با یکدیگر، فناوریهای موجود و محیط کار، به انجام وظایف خود مشغول میباشند. نیروی انسانی در این سازمان همچون سازمانهای دیگر، مهمترین جزء برای دستیابی به اهداف سازمانی میباشد. در این مطلب از وبلاگ مرکز تخصصی طب کار سلامت سام پارس نتیجه یک پژوهش در مورد نقش عوامل فردی در عملکرد شغلی پرستاران به صورت مختصر درج گردیده است.

نقش پرستاران در امور درمانی بیمارستان

پرستاران به عنوان بزرگترین منبع نیروی انسانی، جایگاه ویژهای در امور درمانی بیمارستان دارند، به طوریکه حضور نیروی کارآمد پرستاری متضمن موفقیت بیمارستان است. بر طبق آمار، حداقل 50 ٪خدمات سلامت بر عهده پرستاران بوده و نیز در بعضی کشورها، حدود 80٪ امور درمانی توسط پرستاران صورت می‌پذیرد. 

توانمندی پرستار در دیگر نقشهای مرتبط با ارائه خدمات سلامت همچون نقشهای مشاورهای، مدیریتی، آموزشی، پژوهشی، ارتباطی، حمایتی و مراقبتی، اهمیت جایگاه وی را در کادر سلامت دوچندان نموده است. به همین علت، مطالعات متعدد در سراسر جهان، پرستاران را به عنوان بزرگترین گروه کارکنان تیم درمان معرفی نموده اند. ازاین‌رو، انجام موفقیت آمیز امور درمانی، بستگی زیادی به چگونگی عملکرد شغلی پرستاران دارد. 

عملکرد شغلی مطلوب پرستار، متضمن کیفیت خدمات درمانی ارائه شده به بیماران و کسب رضایت آنان خواهد بود. همچنین طبق یک مطالعه، پرستاران گرداننده بیمارستانها  بوده و افزایش کیفیت عملکرد شغلی ایشان، عامل مهمی در تسریع روند درمان و بهبودی بیماران میباشد. از طرف دیگر، عملکرد ضعیف پرستاران، سبب بروز خطا در روند بهبود بیمار، افزایش مدت بستری بیماران و نیز افزایش هزینهها میگردد که ممکن است منجر به آسیب شدید و یا حتی فوت بیمار شود. بنابراین، عملکرد شغلی پرستاران، اثر قابل توجهی بر کیفیت مراقبتهای بهداشتی و درمانی دارد.

طبق مطالعات صورت گرفته، عوامل متعددی بر عملکرد شغلی پرستاران اثرگذارند. در کنار عوامل روانیاجتماعی، سازمانی و محیطی، عوامل فردی متعددی هم بر عملکرد شغلی پرستاران تأثیر دارند. برخی از این عوامل عبارتند از: جنسیت، تحصیلات، سن، سابقه کاری و...

نتیجه یک پژوهش

در پژوهشی مقطعی، 575 نفر از پرستاران شاغل در بیمارستان­های تابعه­ی دانشگاه علوم پزشکی تهران در سال 1395، به روش نمونه گیری خوشه­ای چند مرحله­ای و به صورت در دسترس،‌ انتخاب شدند. ابزارهای مورد استفاده، پرسشنامه اطلاعات جمعیت شناختی به همراه چک لیست ارزیابی عملکرد پرستاران بود. روایی و پایایی ابزار سنجش عملکرد در مطالعات گذشته مورد تایید قرار گرفته بود. هدف از انجام مطالعه حاضر، تعیین تأثیرگذاری عوامل جمعیتشناختی بر روی عملکرد شغلی پرستاران بود. در این طالعه، عملکرد شغلی پرستاران، توسط سرپرستاران ارزیابی و اعلام گردید. 

 45 درصد از پرستاران وارد شده در مطالعه دارای سطح عملکرد غیر قابل قبول بودند. از میان 7 حیطه مورد بررسی در عملکرد شغلی،‌ سبک های کاری بالاترین میانگین و عملکرد کلی کمترین میانگین را به خود اختصاص دادند. نتایج نشان داد که پرستاران با میزان ساعات کاری کمتر در هفته، دارای عملکرد مطلوب­تری بودند (008/0P=) و همچنین پرستاران با سطح تحصیلات بالاتر به طور بسیار مثبت و معنادار (001/0> P)، دارای عملکرد شغلی بهتری بودند. 

 نتایج مطالعه حاضر نشان داد سطح تحصیلات پرستاران و میزان ساعات کاری ایشان در هفته، بر عملکرد شغلی آنان اثرگذار بوده است.  بنابراین ضروری است در بخش­هایی از بیمارستان که عملکرد شغلی پرستاران از حساسیت بالاتری برخوردار است، پرستارانی با سطح تحصیلات بالاتر انتخاب و میزان ساعات کاری ایشان در هفته به میزان کمتری تنظیم گردد.

نتیجه گیری

با توجه به نتایج مطالعه حاضر، میتوان اظهار داشت که برای داشتن عملکرد شغلی مطلوب توسط پرستاران شاغل در سیستمهای درمانی کشور ایران، باید به سطح تحصیالت و دانش علمی پرستاران توجه ویژهای نمود و میتوان با برگزاری دورههای بازآموزی بالینی، انتظار عملکرد مطلوبتری از آنها داشت. همچنین بهتر است سیاستگزاران این حیطه، برای داشتن پرستارانی با عملکرد شغلی مطلوب، بویژه در بخشهای حساستر بیمارستان، برنامهریزیهای اساسی در جهت تنظیم میزان ساعات کاری پرستاران را در دستور کار خود قرار دهند.