درد زیر شکم در بارداری یکی از موضوعات رایجی است که معمولاً جای نگرانی ندارد؛ اما در صورت تداوم باید حتماً بررسی شود. برخی از مادران باردار ممکن است در طول ۹ ماه بارداری خود این مشکل را تجربه کنند و برای آنها دلهره و نگرانی به وجود آورد. به همین دلیل در ادامه به طور کامل به علل این موضوع می‌پردازیم و علائم خطر آن را برای شما شرح می‌دهیم.
آیا درد زیر شکم در بارداری خطرناک است؟
درد زیر شکم در بارداری همیشه نشانه خطر نیست و ممکن است که یک علامت عادی از رشد جنین باشد. اما برخی مواقع این درد با علائم دیگری همراه است که می‌تواند علائم هشدار دهنده باشد. در این شرایط باید به پزشک مراجعه شود تا عامل اصلی این درد بررسی شود. برخی مواقع درد زیر شکم در این دوران نشانه‌ای از سقط جنین یا مشکلات جسمی جنین است که ممکن است سلامت مادر را به خطر بیندازد.
رایج‌ترین دلایل درد زیر شکم در بارداری
همانطور که گفتیم دردهایی که مادران در دوران بارداری در زیر شکم خود احساس می‌کنند، معمولاً بسیار شایع است و جای نگرانی ندارد. اما برخی مواقع این مسئله می‌تواند نشانه خطر باشد و نیازمند بررسی است. از جمله دلایل طبیعی درد زیر شکم در بارداری شامل موارد زیر است:
نفخ شکم
از رایج‌ترین دلایل شکم درد در بارداری می‌توان به نفخ یا وجود گاز اضافی در روده‌ها اشاره کرد. با افزایش سطح هورمون پروژسترون در بدن مادران باردار، سرعت حرکت غذا در روده این مادران کاهش می‌یابد. همین مسئله می‌تواند غذا را برای مدت طولانی در روده نگه دارد که میزان تولید گاز در بدن مادران باردار را افزایش می‌دهد. جالب است که بدانید هر چقدر که مدت زمان بارداری افزایش می‌یابد و به دوران زایمان نزدیک می‌شوید، با افزایش وزن جنین فشار بر روی اعضای داخلی شکم نیز افزایش می‌یابد و فرایند حرکت غذا کندتر می‌شود و نفخ بیشتری برای مادران به وجود می‌آورد.
یبوست
یبوست یکی از مشکلات شایع بارداری است که بیشتر بانوان در دوران بارداری خود آن را تجربه می‌کنند. از جمله شایع‌ترین دلایل یبوست در بارداری می‌توان به تغییرات هورمونی، کمبود مصرف مایعات، کمبود مصرف غذاهای پرفیبر، فعالیت بدنی کم، مصرف مکمل‌های آهن و اضطراب اشاره کرد. دردی که به دلیل یبوست در زیر شکم به وجود می‌آید حالت تیرکشنده دل پیچه یا انقباضات شکمی دارد.
درد زیر شکم در بارداری بر اثر کشیدگی ربات‌های حامی رحم
دو رباط بزرگ و گرد میان رحم و کشاله ران وجود دارد که وظیفه نگهداری از رحم را بر عهده دارد. زمانی که حجم رحم بر اثر بارداری بزرگتر می‌شود، این رباط‌ها دچار کشیدگی می‌شود. این کشیدگی می‌تواند درد مبهم در نواحی شکم، کشاله ران و باسن را برای مادران باردار به وجود آورد. تغییراتی چون عطسه، سرفه و تغییر وضعیت بدن می‌تواند این درد را افزایش دهد.
از این بخش بخوانید: پارگی رحم، علت،علائم و اقدامات ضروری
درد زایمان کاذب
به انقباض‌های رحمی که کمتر از دو دقیقه به طول می‌انجامد، دردهای کاذب زایمان می‌گویند. معمولاً این دردها با حرکت مادر یا تغییر وضعیت بدن مادر کاهش می‌یابد. این انقباضات نشانی از زایمان واقعی نیست و اغلب به صورت غیر قابل پیش‌بینی برای افراد به وجود می‌آید. یعنی این چنین نیست که با افزایش زمان بارداری شدت و تعداد آنها افزایش یابد؛ بلکه کاملاً غیرقابل پیش‌بینی هستند.
درد زیر شکم در بارداری بر اثر افزایش سایز رحم
هر چقدر که بر سن بارداری افزوده می‌شود، اندازه رحم تغییر می‌کند و با افزایش وزن جنین بر سایز رحم افزوده می‌شود. رشد جنین در کنار تغییرات هورمونی و کشش رباط‌ها در ناحیه کمر، پهلو و شکم منجر به ایجاد درد می‌شود. این درد اغلب به صورت سوزش احساس می‌شود و در جایی که عضلات رحم تحت فشارند بیشتر از قبل احساس می‌شود.
انقباضات رحمی
در سه ماه اول و دوم بارداری، افزایش حجم و سایز رحم می‌تواند منجر به انقباضات عضلات رحم شود. در این شرایط بانوان دردهایی شبیه به دردهای قاعدگی تجربه می‌کنند. اما خوشبختانه این گرفتگی‌ها با استفاده از کمپرس گرم یا حتی به صورت خود به خود بهبود می‌یابد و جای نگرانی ندارد.
لانه گزینی جنین
در روزهای ابتدایی بارداری دردهای مشابه با درد قاعدگی در زیر شکم به وجود می‌آید، این درد به دلیل لانه گزینی تخمک بارور در دیواره رحم است و کاملاً طبیعی محسوب می‌شود.
چه زمانی درد زیر شکم در بارداری جدی است؟
همانطور که گفتیم درد زیر شکم در بارداری یک مسئله طبیعی است؛ اما برخی مواقع نیاز به بررسی فوری و درمان دارد. انواع درد شکمی که باید به آن توجه کنید شامل موارد زیر است:
پارگی جفت و ایجاد درد زیر شکم در بارداری
علت درد زیر شکم در بارداری می‌تواند جدا شدن جفت و پارگی آن باشد. جنین توسط جفت به دیواره رحم متصل می‌شود و جدا شدن جفت قبل از زایمان می‌تواند یک وضعیت اورژانسی و خطرناک باشد. از علائم مهم این وضعیت می‌توان به درد مداوم و شدید در زیر شکم اشاره کرد. علائم دیگر آن نیز می‌تواند ترشحات خونی و پارگی زود هنگام کیسه آب باشد.
مسمومیت بارداری
پره‌اکلامپسی یا فشار خون بارداری معمولاً در هفته ۲۰ بارداری بروز می‌کند و با افزایش فشار خون، پروتئین توسط ادرار دفع می‌شود. این درد در سمت راست شکم در دوران بارداری احساس می‌شود.
درد زیر شکم در بارداری بر اثر سقط جنین
در سه ماه اول احتمال سقط جنین بیشتر از ماه‌های دیگر بارداری وجود دارد. در این شرایط علاوه بر درد زیر شکم، می‌توان به کمردرد، انقباضات مکرر، خونریزی قهوه‌ای یا قرمز روشن، خروج لخته خون از واژن و غیره اشاره کرد.
از این بخش بخوانید: علائم بارداری خارج رحمی
بارداری خارج رحمی
یکی از دلایل شکم درد اوایل بارداری می‌تواند حاملگی خارج از رحم باشد. این وضعیت زمانی به وجود می‌آید که تخمک بارور در خارج از رحم و معمولاً در لوله‌های رحمی لانه می‌گزیند. از علائم شایع این وضعیت می‌توان به شکم درد به همراه خونریزی شدید در هفته‌های ۶ تا ۱۰ بارداری اشاره کرد.
زایمان زودرس
چنانچه نوزاد قبل از هفته سی و هفتم بارداری متولد شود زایمان زودرس رخ می‌دهد. از علائم زایمان زودرس می‌توان به انقباضات رحمی به صورت مکرر و مداوم، همراه با ترشحات یا خونریزی اشاره کرد.
از این بخش بخوانید: بارداری بعد از واژینوپلاستی
علائم خطر
چنانچه هر یک از علائم زیر را در کنار درد زیر شکم در بارداری تجربه کردید باید هرچه سریع‌تر به بهترین پزشک متخصص زنان و زایمان مراجعه کنید. از جمله:
- خونریزی واژینال
- پارگی کیسه آب
- درد در یک طرف شکم
- درد نزدیک ناف
- درد شانه
- قرمزی و تورم شکم در کنار درد
- انقباضات شکمی
- کاهش حرکت جنین
- کاهش اشتها
- خستگی شدید
- تب و لرز
- تهوع
- ترشحات غیرطبیعی واژن
- تاری دید
- کاهش حجم ادرار
- سردرد
نتیجه‌گیری
درد زیر شکم در بارداری معمولاً طبیعی است و ناشی از تغییرات رحم و فشار آن بر روی شکم است. اما برخی مواقع در کنار درد شکم ممکن است علائم دیگری در بانوان باردار به وجود بیاید که نیازمند پیگیری جدی و مراجعه به پزشک است. در این شرایط با مراجعه به پزشک متخصص زنان و زایمان می‌توان هرچه سریع‌تر عامل این درد را شناسایی و نسبت به درمان فوری آن اقدام کرد.
