جراحی TUR یکی از شناختهشدهترین و پرکاربردترین روشهای درمانی در حوزه اورولوژی است که بهطور ویژه برای مدیریت بیماریهای شایع دستگاه ادراری تحتانی مورد استفاده قرار میگیرد. این روش که بهصورت کمتهاجمی و از طریق مجرای طبیعی ادرار انجام میشود، جایگزین مناسبی برای بسیاری از جراحیهای باز محسوب شده و طی دهههای اخیر پیشرفتهای قابلتوجهی داشته است.
با توجه به شیوع بالای بیماریهایی مانند بزرگی خوشخیم پروستات و تومورهای سطحی مثانه در مردان میانسال و سالمند، جراحی TUR نقش کلیدی در کاهش علائم، پیشگیری از عوارض و بهبود کیفیت زندگی بیماران ایفا میکند. امروزه این جراحی در اغلب مراکز تخصصی اورولوژی در تهران و سایر شهرهای ایران بهعنوان یک روش استاندارد انجام میشود.
جراحی TUR چیست؟
جراحی TUR که مخفف عبارت Transurethral Resection است، یک روش اندوسکوپیک محسوب میشود که بدون ایجاد برش پوستی انجام میگیرد. در این تکنیک، ابزار مخصوصی به نام رزکتوسکوپ از طریق مجرای ادرار وارد بدن شده و امکان مشاهده مستقیم ناحیه داخلی پروستات یا مثانه را برای جراح فراهم میسازد.
ویژگی اصلی این روش، برداشت دقیق بافتهای غیرطبیعی یا اضافی با حداقل آسیب به بافتهای سالم اطراف است. عدم نیاز به برش خارجی موجب کاهش درد پس از عمل، کوتاهتر شدن مدت بستری و بازگشت سریعتر بیمار به فعالیتهای روزمره میشود.
از این بخش بخوانید: رول استریل پلاسما چیست؟
بیماریهای قابل درمان با جراحی TUR
یکی از شایعترین کاربردهای جراحی TUR، درمان بزرگی خوشخیم پروستات است؛ بیماریای که معمولاً با افزایش سن بروز میکند و منجر به انسداد مسیر خروج ادرار میشود. این انسداد میتواند علائمی مانند کاهش فشار ادرار، قطع و وصل شدن جریان و احساس تخلیه ناقص مثانه را ایجاد کند.
علاوه بر این، جراحی TUR در درمان تومورهای سطحی مثانه نیز کاربرد گستردهای دارد. در این موارد، جراحی نهتنها بهعنوان روش درمانی، بلکه بهعنوان ابزار تشخیصی برای تعیین نوع و درجه بدخیمی تومور نیز استفاده میشود و نقش مهمی در برنامهریزی درمانهای بعدی دارد.
علل نیاز به انجام جراحی TUR
زمانی که علائم ادراری بیمار شدید شده و به درمانهای دارویی پاسخ مناسبی نمیدهند، انجام جراحی TUR بهعنوان گزینه درمانی مؤثر مطرح میشود. ادامه انسداد ادراری میتواند به آسیب مثانه، کلیهها و افزایش خطر عفونت منجر شود.
از مهمترین دلایل انجام این جراحی میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- انسداد قابلتوجه جریان ادرار
- احتباس حاد یا مزمن ادراری
- عفونتهای مکرر دستگاه ادراری
- خونریزیهای مداوم از پروستات یا مثانه
- وجود تودههای مشکوک نیازمند بررسی بافتشناسی
مراحل و روش انجام جراحی TUR
جراحی TUR معمولاً تحت بیحسی نخاعی انجام میشود، هرچند در برخی بیماران بیهوشی عمومی ترجیح داده میشود. پس از آمادهسازی بیمار، رزکتوسکوپ از طریق مجرای ادرار وارد شده و جراح با دید مستقیم اقدام به برداشت تدریجی بافت هدف میکند.
در حین عمل، شستوشوی مداوم ناحیه جراحی انجام میشود تا میدان دید واضح باقی بماند و قطعات بافتی خارج شوند. این روش به جراح امکان میدهد با دقت بالا و کنترل مناسب خونریزی، عمل را با حداقل عارضه به پایان برساند.
از این بخش بخوانید: هرآنچه باید از جراحی رینوپلاستی بدانید
مراقبتهای قبل و بعد از جراحی
پیش از انجام جراحی TUR، بررسی کامل وضعیت عمومی بیمار ضروری است. آزمایشهای خون، بررسی عملکرد کلیه و ارزیابی قلبی از جمله اقدامات روتین قبل از عمل محسوب میشوند. همچنین ممکن است مصرف برخی داروها مانند رقیقکنندههای خون موقتاً قطع شود.
پس از جراحی، معمولاً یک سوند ادراری برای چند روز در محل باقی میماند تا خروج ادرار و شستوشوی مثانه تسهیل شود. توصیه به مصرف مایعات فراوان، اجتناب از فعالیتهای سنگین و رعایت دستورات پزشک، نقش مهمی در کاهش عوارض و تسریع روند بهبودی دارد.
عوارض و خطرات احتمالی
اگرچه جراحی TUR روشی ایمن و استاندارد محسوب میشود، اما احتمال بروز برخی عوارض وجود دارد. شایعترین عارضه، خونریزی خفیف پس از عمل است که معمولاً طی چند روز کاهش مییابد و نیاز به اقدام خاصی ندارد.
عوارض نادرتر شامل عفونت ادراری، تنگی مجرای ادرار یا بیاختیاری موقت ادرار میباشد. در موارد محدودی نیز ممکن است اختلالات موقت در عملکرد جنسی مشاهده شود که اغلب قابلبرگشت هستند.
اهمیت تجهیزات در جراحی
کیفیت تجهیزات مورد استفاده در جراحی TUR تأثیر مستقیمی بر ایمنی و موفقیت عمل دارد. پک جراحی TUR شامل مجموعهای از ابزارهای استریل و تخصصی است که برای انجام دقیق و استاندارد این جراحی طراحی شدهاند.
استفاده از پکهای آماده و استاندارد، علاوه بر کاهش خطر انتقال عفونت، موجب افزایش سرعت عمل و تمرکز بیشتر تیم جراحی میشود. با این حال، عامل تعیینکننده اصلی همچنان دانش، تجربه جراح و تشخیص صحیح بیماری است.
جمعبندی
جراحی TUR یکی از مؤثرترین روشهای درمانی در بیماریهای شایع دستگاه ادراری محسوب میشود که با حداقل تهاجم، نتایج درمانی قابلقبولی ارائه میدهد. این روش توانسته است جایگاه خود را بهعنوان استاندارد طلایی درمان در بسیاری از موارد تثبیت کند.
توصیه میشود بیماران با مشاهده علائم ادراری مداوم، در اسرع وقت به متخصص اورولوژی مراجعه کنند. انتخاب مرکز درمانی معتبر، استفاده از تجهیزات استاندارد و رعایت مراقبتهای پس از عمل، نقش اساسی در دستیابی به نتایج مطلوب درمانی دارد.
