امروزه پیش از تکمیل مراحل استخدام افراد، در شرکت‌ها و ادارات دولتی افراد متقاضی باید تعدادی آزمایش خاص را انجام دهند. معاینات بدو استخدام از اهمیت بالایی برخوردار است زیرا با انجام این معاینات توانایی و استعداد فرد برای انجام شغل مورد نظر تشخیص داده می‌شود. این آزمایشات شامل بخش هایی مثل ارزیابی جسمانی و روانی است که به هر کدام از این موارد از طریق آزمایشات خاصی پرداخته می شود. یکی از مواردی که برای شرکت ها وادارات مهم است؛ تست اعتیاد افراد است که در این مقاله به بررسی همه جانبه آن و اینکه آیا سیگار باعث رد شدن در معاینات بدو استخدام می شود خواهیم پرداخت.
اهداف انجام آزمایشات بدو استخدام چیست؟
معمولاً اهداف معاینات بدو استخدام موارد زیر است:
• تشخیص توانایی و قابلیت فرد برای کار مورد نظر
• ارزیابی سلامت فرد
• تشخیص بیماری‌ها و نواقص فرد متقاضی
• انجام معاینات اولیه برای تشکیل پرونده پزشکی
• مشخص کردن لزوم انجام معاینه‌های ادواری
انجام معاینات بدو استخدام شامل چه مواردی است؟
انجام معاینات بدو استخدام برعهده‌ی شرکت طب کار می باشد و به مراحل مختلفی تقسیم می‌شود. این مراحل را به اختصار بیان خواهیم کرد:
• ارزیابی کامل سلامت اندام ها: در این قسمت پزشک طب کار سلامت اندام های فرد را مورد بررسی قرار می دهد و در مورد سوابق پزشکی و سابقه خانوادگی او نیز سوالاتی می پرسد. برخی از مشاغل نیازمند آمادگی جسمانی کامل فرد هستند.
• آزمایش ادرار و خون: آزمایش خون برای اندازه گیری چربی و قند خون ، بررسی تعداد اجزای خون و همچنین آنزیم های کبدی انجام می شود. معمولا برای تشخیص اعتیاد از آزمایش ادرار استفاده می شود.
• بینایی سنجی: در این بخش میزان بینایی فرد بررسی می شود تا اگر نیاز به کار با ابزار خاصی هست حادثه ای رخ ندهد.
• شنوایی سنجی: این بخش برای تشخیص سلامت شنوایی افراد است.
• بررسی سلامت تنفس: برای تشخیص بیماری های مربوط به قلب و ریه و اندازه گیری حجم تنفسی فرد انجام می شود.
• بررسی فشارخون
• تست نوار قلب: به منظور تشخیص به موقع بیماری های قلبی و کنترل آنها انجام می شود.
• تشخیص سلامت روان: همانطور که متوجه شدید یکی از این مراحل انجام آزمایش ادرار برای تشخیص اعتیاد فرد است. شرکت ها و ادارات در دو بخش خصوصی و دولتی برای این مسئله اهمیت قائل هستند و برای ایجاد بهداشت روانی و اجتماعی نیز از استخدام افرادی که به الکل و مواد مخدر اعتیاد دارند خودداری می کنند. در ادامه به بررسی اینکه چه افرادی شامل این موارد می شوند خواهیم پرداخت.
چرا شرکت‌های مختلف از پذیرش افرادی که اعتیاد دارند خودداری می کنند؟
اعتیاد یکی از مواردی است که باعث رد شدن در معاینات بدو استخدام می‌شود. اما چرا؟ در پاسخی ساده می توان گفت اعتیاد علاوه بر ضررهایی که به خود فرد وارد می کند می تواند در نحوه ارتباط او با اطرافیانش نیز تاثیر گذاشته و باعث به وجود آمدن تنش هایی در محیط شود. حال اگر این محیط، محیط کاری باشد باعث کاهش بازدهی افراد و در نتیجه تنزل بازدهی شرکت یا اداره خواهد شد؛ علاوه براین جامعه سعی در بهبود اوضاع افراد از نظر سلامتی و اجتماعی دارد و استخدام نکردن افرادی که به این موارد آسیب وارد می کنند می تواند سبب کاهش چنین افرادی در جامعه شود.
از دیگر دلایل انجام آزمایش می توان به موارد زیر اشاره کرد:
• ارزیابی سلامتی افراد به‌ویژه افرادی که دچار سوء رفتار هستند
• عدم استخدام افرادی که درگیر اعتیاد هستند
• به وجود آوردن محیطی امن و به‌دور از خطر رفتاری و بهداشتی برای سایر کارکنان
• جلوگیری از هرگونه اتفاق احتمالی مربوط به مصرف مشروبات الکلی
انجام آزمایش اعتیاد به این دلیل صورت می‌گیرد که هرگونه ماده یا ترکیباتی که مخدر هستند تشخیص داده شوند و طیف وسیعی از ترکیبات در این آزمایش مورد بررسی قرار می‌گیرند؛ در آزمایش اعتیاد موارد زیر قابل تشخیص هستند:
• ترکیباتی که حاوی ماری‌جوانا باشند
• کوکائین
• استروئیدها
• ترکیبات الکلی
• آمفتامین ها
• متادون و برخی مسکن ها
این موارد به صورت معمول در آزمایش اعتیاد تشخیص داده می شود اما اگر کارفرما بخواهد می تواند تشخیص مواد مخدر دیگری مانند نیکوتین را نیز در آزمایش ذکر کند. به‌طور معمول برای تشخیص اعتیاد افراد آزمایش ادرار انجام می‌شود. به این منظور یک ظرف مخصوص در اختیار فرد قرار می‌گیرد مراحل دریافت نمونه از طریق یک دوربین مدار بسته یا به وسیله یکی از نیروهای مسئول نظارت می‌شود تا امکان خطا و دست‌کاری کاهش پیدا کند.
دسترسی به پاسخ آزمایش اعتیاد محرمانه است و شرکت‌ها و ادارات محدودیت‌هایی برای دریافت این اطلاعات دارند در بخش خصوصی تنها قسمت منابع انسانی و مدیریت شرکت و در بخش دولتی بخش اداری و استخدامی اجازه دسترسی به نتیجه آزمایش اعتیاد را دارند.
آیا سیگار کشیدن فرد در آزمایش اعتیاد تشخیص داده می شود؟
در پاسخ کوتاه به این سوال باید گفت خیر؛ اما چرا؟ یکی از مواد مخدر که در آزمایش معمول اعتیاد مورد بررسی قرار نمی‌گیرد نیکوتین است؛ این ماده که اعتیادآور است و در قلیان و سیگار وجود دارد در آزمایش معمول اعتیاد تشخیص داده نمی‌شود، مگر اینکه فرد کارفرما خودش به موارد مورد بررسی نیکوتین را اضافه کند؛ در این صورت تشخیص نیکوتین به وسیله تست مشخص خواهد شد، در غیر این صورت با آزمایش معمول اعتیاد تشخیص فرد سیگاری ممکن نیست. در نتیجه اگر فردی سیگار مصرف کند با انجام آزمایش معمول اعتیاد می تواند از این تست عبور کند اما اگر نیکوتین جزء موارد مورد آزمایش باشد خیر.
سیگاری بودن از دلایل رد شدن در معاینات بدو استخدام نیست اما نکته بسیار مهمی که باید به آن توجه کرد این است که تشخیص سیگاری بودن فرد به میزان حساسیت کارفرما و یا شرکت یا اداره‌ای که می‌خواهد در آن استخدام شود بستگی دارد و کارفرما می‌تواند به آزمایش اعتیاد نیکوتین را برای ارزیابی اضافه کند تا سیگاری بودن فرد تشخیص داده شود اما طبق قانون مدیریت خدمات کشوری دستگاه‌های اجرایی این وظیفه را دارند که سلامت روانی و جسمی افراد متقاضی برای استخدام را بررسی کنند در این قانون استخدام افرادی که صرفاً دارای اعتیاد به مواد مخدر، دخانیات و الکل باشند ممنوع است.
مصرف سیگار در کوتاه مدت و طولانی مدت تاثیرات بسیار مخربی بر سلامت جسمانی و روانی فرد می گذارد و می تواند زندگی اجتماعی او را نیز تحت تاثیر قرار دهد؛ علاوه بر تمام این آسیب های بزرگ، سیگار کشیدن می تواند به آینده شغلی فرد و کسب و کاری که او می تواند برای خود داشته باشد آسیب بزند پس ترک این عادت آسیب زا هرچه زودتر صورت بگیرد تاثیرات مثبتش زودتر خود را نشان خواهند داد.
